Zasady prowadzenia działalności nieewidencjonowanej

Zasady prowadzenia działalności nieewidencjonowanej w Polsce

W Polsce osoba, która chce prowadzić działalność gospodarczą, ma do wyboru kilka form prawnych m.in. jednoosobową działalność gospodarczą, spółkę cywilną, spółkę handlową – kapitałową lub osobową. Tylko w pewnych przypadkach przepisy prawa narzucają prowadzenie działalności w określonej formie. Działalność nieewidencjonowana to rozwiązanie dla osób, które działają na małą skalę i osiągają niewielkie przychody. Rozwiązanie to wprowadziła ustawa Prawo przedsiębiorców, zastępująca ustawę o swobodzie działalności gospodarczej.

Definicja działalności nieewidencjonowanej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 Prawa przedsiębiorców nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.

Wskazana regulacja wyłącza prowadzenie niewielkiej działalności, która podejmowana jest w celu osiągnięcia dodatkowych przychodów, z definicji działalności gospodarczej. Co to oznacza w praktyce? Działalność nierejestrowana to wiele ułatwień np. brak konieczności rejestracji w CEIDG, opłacania składek społecznych i zdrowotnych, prowadzenie uproszczonej ewidencji sprzedaży zamiast skomplikowanej księgowości.

Kto może prowadzić działalność nierejestrową?

Działalność nieewidencjonowaną możesz prowadzić, jeśli:

• osiągane przez Ciebie przychody nie przekraczają połowy minimalnego wynagrodzenia za pracę (w 2020 r. jest to 1300 zł),


• nie wykonywałeś w ciągu ostatnich 60 miesięcy działalności gospodarczej.

Od drugiego warunku występuje pewien wyjątek. Działalność nierejestrową mogą prowadzić osoby, które po 30 kwietnia 2017 r. nie były wpisane do rejestru CEIDG, nawet jeśli nie spełniają warunku niewykonywania działalności w ciągu ostatnich 60 miesięcy.

Należy dodać, że za przychód uznaje się wszystkie kwoty należne, choćby nie zostały one faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Prawo przedsiębiorców wyłącza możliwość prowadzenia działalności nieewidencjonowanej przez wspólnika spółki cywilnej, wspólnika spółki wpisanej do rejestru KRS. Za działalność nieewidencjonowaną nie może być uznana działalność, która wymaga uzyskania wpisu w rejestrze działalności regulowanej, koncesji bądź zezwolenia.

Obowiązki związane z prowadzeniem działalności nierejestrowej

Prowadząc działalność nierejestrową masz obowiązek prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży. Choć przepisy nie precyzują, jakie elementy ma ewidencja – najlepiej, jeśli będzie zawierać kolejne liczby porządkowe, daty sprzedaży, wartość sprzedaży narastającą.

Kolejnym obowiązkiem jest rozliczenie osiągniętych przychodów z działalności nieewidencjonowanej w zeznaniu rocznym PIT-36, z zastosowaniem skali podatkowej. Podczas dokonywania rozliczenia możesz odliczyć koszty poniesione w związku z prowadzeniem działalności np. zakup materiału do wykonania produktu. Pamiętaj jednak, aby przechowywać wszystkie dowody zakupu.

Jeśli kupujący zażąda wystawienia faktury lub rachunku, musisz wystawić taki dokument. Rachunek powinien zawierać numer, datę wystawienia, nazwę towaru lub usługi, dane sprzedawcy i nabywcy, kwotę do zapłaty. Z kolei faktura powinna zawierać numer, datę wystawienia, dane sprzedawcy i nabywcy ze wskazaniem adresu nabywcy, nazwę towaru lub usługi, miarę i ilość (np. 2 szt.), cenę jednostkową, łączną kwotę do zapłaty.

Prowadząc działalność nieewidencjonowaną musisz przestrzegać praw przysługujących konsumentom. W Polsce w wielu aktach prawnych można znaleźć różne definicje pojęcia przedsiębiorca. Mimo że prowadząc działalność nierejestrowaną w świetle Prawa przedsiębiorców nie prowadzisz działalności gospodarczej, tak zgodnie z definicją zawartą w Kodeksie cywilnym jesteś uznawany za przedsiębiorcę. Ciążą więc na Tobie obowiązki związane z wypełnianiem praw przysługujących konsumentom.

Zalety działalności nieewidencjonowanej

Prowadzenie działalności nieewidencjonowanej ma wiele zalet:

• brak konieczności prowadzenia skomplikowanej rachunkowości,
• brak obowiązku składania wniosku o wpis w CEIDG,
• brak obowiązku odprowadzania comiesięcznie lub kwartalnie zaliczek na podatek dochodowy,
• brak obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.

Działalność nieewidencjonowana – kilka ważnych szczegółów

Prowadząc działalność nieewidencjonowaną nie masz obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Oznacza to jednak, że nie przysługują Ci świadczenia, takie jak zasiłek chorobowy, macierzyński. Jeśli wykonujesz umowę np. zlecenie, podlegasz ubezpieczeniom tak, jak zleceniobiorca. W tym przypadku płatnikiem składek ZUS jest zleceniodawca, który ma obowiązek odprowadzać należne składki.

Najczęściej osoba prowadząca działalność nieewidencjonowaną będzie podmiotowo zwolniona z VAT. W pewnych jednak przypadkach, ze względu na rodzaj prowadzonej działalności, niezależnie od wartości sprzedaży, osoba taka będzie miała status podatnika VAT np. świadcząc usługi prawnicze, usługi doradztwa. Co istotne – nabycie statusu podatnika VAT wiąże się z innymi obowiązkami m.in. koniecznością uzyskania numeru NIP.

Zazwyczaj prowadząc działalność nierejestrową nie trzeba posiadać kasy fiskalnej, ponieważ nie jest przekraczany próg rocznego obrotu, zwalniającego z obowiązku posiadania kasy. Natomiast prowadząc pewne rodzaje działalności, bez względu na wartość obrotu konieczne będzie posiadanie kasy fiskalnej np. jeśli świadczone będą usługi fryzjerskie lub przewozu osób.

Jeżeli przychód należny z działalności nieewidencjonowanej przekroczy w danym miesiącu połowę minimalnego wynagrodzenia, działalność ta staje się działalnością gospodarczą, począwszy od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie tej wysokości. W takim przypadku osoba wykonująca działalność gospodarczą składa wniosek o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie.

Osiąganie przychodów nieprzekraczających połowy minimalnego wynagrodzenia nie oznacza, że możliwe jest prowadzenie wyłącznie działalności nierejestrowej. Osoba wykonująca działalność może złożyć wniosek o wpis do CEIDG. Działalność ta staje się działalnością gospodarczą z dniem określonym we wniosku.

Osoba prowadząca działalność nierejestrową nie otrzymuje ani numer REGON ani NIP. Może natomiast wystąpić o nadanie numeru NIP, składając formularz NIP-7.

Rozpoczęcie działalności nierejestrowej zazwyczaj nie wymaga dopełnienia wielu formalności. Wystarczy zacząć prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży. W pewnych przypadkach konieczne będzie jednak uzyskanie numeru NIP (jeśli ze względu na rodzaj prowadzonej działalności nie można skorzystać ze zwolnienia podmiotowego z VAT).

Działalność nierejestrową można prowadzić z przerwami o dowolnej długości. Oczywiście warunkiem jest nieprzekroczenie miesięcznego progu przychodów, ponieważ w takim przypadku działalność staje się działalnością gospodarczą.

Kiedy warto rozważyć prowadzenie działalności nieewidencjonowanej?

Działalność nieewidencjonowana jest dedykowana osobom, które osiągają niewielkie przychody z prowadzonej na małą skalę działalności. To także dobry sposób na pierwsze kroki w biznesie, zweryfikowanie opłacalności przedsięwzięcia, bez konieczności dopełniania formalności.

Należy jednak pamiętać o tym, że prowadzenie działalności nieewidencjonowanej wymaga dopełnienia różnych obowiązków wynikających z przepisów prawa np. spełnienia wymogów sanitarnych, jeśli działalność będzie polegać na sprzedaży produktów spożywczych.