Skip to main content

Formy prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce

Zgodnie z zasadą swobody gospodarczej podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej są wolne dla każdego na równych prawach. Swoboda ta obwarowana jest pewnymi ograniczeniami. Przed założeniem firmy należy zastanowić się, jaka forma prawno-organizacyjna prowadzenia działalności gospodarczej będzie w danym przypadku najkorzystniejsza.

Wśród form prawnych prowadzenia działalności gospodarczej wyróżnić należy: indywidualną działalność gospodarczą, spółkę cywilną oraz spółkę handlową. Wśród spółek handlowych rozróżnić trzeba spółki osobowe oraz kapitałowe. Wybór formy prawnej w głównej mierze powinien zależeć od potrzeb przedsiębiorcy, zakresu prowadzonej działalności. Zobacz, co powinieneś wiedzieć przed założeniem firmy!

Jednoosobowa działalność gospodarcza

W Polsce jednoosobowa działalność gospodarcza jest najczęściej wybieraną formą prawną prowadzenia działalności. Przede wszystkim ze względu na stosunkowo prosty i przejrzysty proces rejestracji oraz zminimalizowanie formalizmu prowadzenia działalności.

Rejestracji działalności należy dokonać w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Firma obowiązkowo musi zawierać imię i nazwisko przedsiębiorcy a fakultatywnie może zawierać także inne określenia. Do założenia działalności gospodarczej nie jest wymagane posiadanie kapitału zakładowego.

Przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą działa we własnym imieniu i posiada pełną kompetencję do podejmowania decyzji. Odpowiada całym swym majątkiem za zobowiązania powstałe w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej a w przypadku pozostawania w związku małżeńskim odpowiedzialność ta rozciąga się również na małżonka. Przedsiębiorca jest podatnikiem podatku dochodowego i może być podatnikiem podatku VAT oraz podatku akcyzowego.

Zgodnie z ustawą o zarządzie sukcesyjnym, po śmierci przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą, zarejestrowanego w CEIDG, możliwe jest tymczasowe zarządzanie przedsiębiorstwem oraz kontynuowanie działalności gospodarczej wykonywanej z wykorzystaniem tego przedsiębiorstwa.

Spółka cywilna

Spółka cywilna może być założona przez przynajmniej dwóch wspólników w celu osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego. Spółka nie jest odrębnym podmiotem prawa, natomiast jest uznawana za podatnika podatku VAT oraz podatku akcyzowego. Wspólnicy spółki cywilnej są samodzielnymi podmiotami prawa.

Spółka cywilna uregulowana została w Kodeksie cywilnym. W najprostszym ujęciu to po prostu umowa pomiędzy wspólnikami. Nie jest „spółką” w rozumieniu przepisów prawa handlowego. Przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego - poprzez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów. Za zobowiązania spółki wspólnicy odpowiedzialni są solidarnie. Każdy wspólnik jest uprawniony i zobowiązany do prowadzenia spraw spółki. W braku odmiennej umowy lub uchwały wspólników każdy wspólnik jest umocowany do reprezentowania spółki w takich granicach, w jakich jest uprawniony do prowadzenia jej spraw. Jeżeli spółka została zawarta na czas nieoznaczony, każdy wspólnik może z niej wystąpić wypowiadając swój udział na trzy miesiące naprzód na koniec roku obrachunkowego. Z ważnych powodów wspólnik może wypowiedzieć swój udział bez zachowania terminów wypowiedzenia, nawet w przypadku, gdyby spółka zawarta była na czas oznaczony.

Można zastrzec, że spadkobiercy wspólnika wejdą do spółki na jego miejsce. W wypadku takim powinni oni wskazać spółce jedną osobę, która będzie wykonywała ich prawa.

Spółki handlowe

Przez umowę spółki handlowej wspólnicy albo akcjonariusze zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu przez wniesienie wkładów oraz, jeżeli umowa albo statut spółki tak stanowi, przez współdziałanie w inny określony sposób. Spółkami handlowymi są: spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjna.

Spółki osobowe

Spółkami osobowymi są: spółka jawna, partnerska, komandytowa oraz komandytowo-akcyjna. Spółka osobowa prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą. Może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana.

Spółki osobowe są odrębnymi podmiotami prawa od wspólników. Mogą być utworzone przez co najmniej dwóch wspólników. Powstają z chwilą wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego. Do założenia spółki nie jest wymagany kapitał zakładowy, wyjątek stanowi spółka komandytowo-akcyjna (kapitał zakładowy powinien wynosić co najmniej 50 000 złotych).

W spółkach osobowych co do zasady to wspólnicy prowadzą ich sprawy oraz reprezentują je. W spółce partnerskiej istnieje możliwość przekazania prowadzenia spraw i reprezentowania spółki zarządowi. Natomiast w spółce komandytowo-akcyjnej można ustanowić radę nadzorczą. Jeżeli liczba akcjonariuszy przekracza dwadzieścia pięć osób, ustanowienie rady nadzorczej jest obowiązkowe.

Więcej informacji o spółkach osobowych znaleźć można w naszym artykule „Osobowe spółki prawa handlowego – poznaj podstawowe różnice”.

Spółki kapitałowe

Spółkami kapitałowymi są spółka z ograniczoną oraz spółka akcyjna. Uzyskują osobowość prawną po wpisaniu do rejestru KRS. Te formy organizacyjno-prawne najczęściej wybierane są w celu prowadzenia działalności na dużą skalę lub gdy przedsięwzięcie obarczone jest dużym ryzykiem.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może być utworzona przez jedną albo więcej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym, chyba że ustawa stanowi inaczej. Nie może być zawiązana wyłącznie przez inną jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki. Kapitał zakładowy spółki powinien wynosić co najmniej 5000 złotych a wartość nominalna udziału nie może być niższa niż 50 złotych. Prowadzeniem spraw spółki oraz jej rejestracją zajmuje się zarząd. Umowa spółki może ustanowić radę nadzorczą lub komisję rewizyjną albo oba te organy – obligatoryjnie, w przypadku gdy kapitał zakładowy przewyższa kwotę 500 000 złotych, a wspólników jest więcej niż dwudziestu pięciu, powinien być ustanowiony przynajmniej jeden z organów.

Spółkę akcyjną może zawiązać jedna albo więcej osób. Spółka akcyjna nie może być zawiązana wyłącznie przez jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki. Kapitał zakładowy spółki akcyjnej powinien wynosić co najmniej 100 000 złotych. Dzieli się na akcje o równej wartości nominalnej. Wartość nominalna akcji nie może być niższa niż 1 grosz. Prowadzeniem i reprezentacją spółki zajmuje się zarząd. W spółce akcyjnej ustanawia się radę nadzorczą.

Ograniczenia w wyborze formy prawnej działalności

Jak wspominaliśmy na wstępie w Polsce obowiązuje zasada swobody prowadzenia działalności gospodarczej. Nie ma ona jednak charakteru absolutnego. Wyróżnić można wiele ograniczeń w tym zakresie.

Za przykład ograniczenia można wskazać spółkę partnerską, która może być założona przez osoby uprawnione do wykonywania następujących zawodów: adwokata, aptekarza, architekta, inżyniera budownictwa, biegłego rewidenta, brokera ubezpieczeniowego, doradcy podatkowego, maklera papierów wartościowych, doradcy inwestycyjnego, księgowego, lekarza, lekarza dentysty, lekarza weterynarii, notariusza, pielęgniarki, położnej, fizjoterapeuty, radcy prawnego, rzecznika patentowego, rzeczoznawcy majątkowego i tłumacza przysięgłego.

W przypadku niektórych rodzajów działalności to ustawa narzuca formę prawną działalności np. spółka akcyjna jest obowiązkową formą działalności dla banków.

Pewne ograniczenia związane są również z koniecznością uzyskania decyzji administracyjnej przed rozpoczęciem prowadzenia działalności gospodarczej np. działalność w zakresie ochrony osób i mienia wymaga uzyskania koncesji a świadczenie usług płatniczych w charakterze krajowej instytucji płatniczej wymaga uzyskania zezwolenia.

Wbrew pozorom wybór formy prowadzenia działalności gospodarczej nie jest zadaniem prostym i wymaga dogłębnego przeanalizowania obowiązujących przepisów.

Zapraszamy do zapoznania się z naszymi usługami w zakresie obsługi prawnej przedsiębiorstw. W pełni pomożemy wybrać formę prowadzonej działalności i wypełnić wszystkie niezbędne procedury.

Zapoznaj się z naszą ofertą

  • Jako jedyni ubezpieczamy współpracujących z nami Radców prawnych i Adwokatów, na solidną gwarancję finansową - 1 miliona euro (Każdy włącznie).
  • Nasze usługi przygotowują wyłącznie specjaliści posiadający tytuł Adwokata bądź Radcy prawnego którzy pełnią funkcję Inspektorów Ochrony Danych Osobowych.
  • Zapewniamy pełne zabezpieczenie prawne na rynku E-commerce;
  • Efekt będzie szybki i bez wysiłku – 100 % firm stosujących się do naszych wytycznych przechodziło pozytywnie kontrole GIODO, PUODO i UOKiK-u.

Działalność gospodarcza, Spółka cywilna, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, Prawo handlowe

  • Kliknięć: 2271