Organ rentowy zaniżył podstawę wymiaru? – masz tylko 30 dni na odwołanie

Organ rentowy zaniżył podstawę wymiaru? – masz tylko 30 dni na odwołanie

Zasiłek macierzyński, potocznie zwany „macierzyńskim” jest świadczeniem wypłacanym między innymi na rzecz ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia chorobowego urodziła dziecko.

Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej jako: u.s.p) przewiduje także inne podstawy do wypłaty tego świadczenia, ale z reguły zasiłek macierzyński jest pobierany przez młode mamy. W ostatnich latach Zakład Ubezpieczeń Społecznych praktykuje wnikliwe sprawdzanie zmian wysokości wynagrodzenia ubezpieczonej w okresie 12 miesięcy poprzedzających niezdolność do pracy z powodu ciąży, co w wielu przypadkach prowadzi do bezzasadnego obniżenia wysokości zasiłku.

Zasiłek macierzyński a urlop rodzicielski

Zasiłek macierzyński jest wypłacany przez okres urlopu macierzyńskiego, ustalonego zgodnie z kodeksem pracy. Obecnie jest on uzależniony od liczby urodzonych jednocześnie dzieci. W przypadku urodzenia jednego dziecka urlop macierzyński wynosi 20 tygodni (art. 180 § 1 pkt 1 k.p.). Po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego pracownica ma prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze do 32 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka (art. 1821a § 1 pkt. 1 k.p.).

Wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego powinien być złożony w terminie 21 dni od porodu. Obecnie miesięczny zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku. Oznacza to, że kobieta, która urodziła jedno dziecko ma prawo do zasiłku w tej wysokości przez 20 tygodni.

Ponadto, zgodnie z art. 31 ust. 2 pkt 1 lit a oraz pkt 2 u.s.p. w przypadku urodzenia jednego dziecka przez 6 tygodni urlopu rodzicielskiego ubezpieczonej przysługuje zasiłek w wysokości 100%, a przez dalszy okres urlopu rodzicielskiego – w wysokości 60%.

W niektórych przypadkach ustalonych w ustawie zasiłkowej zasiłek macierzyński będzie wypłacany w wymiarze 80% podstawy wymiaru, np. jeżeli pracownica złożyła wniosek o udzielenie bezpośrednio po urlopie macierzyńskim urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze.

Podstawa wymiaru, czyli jak obliczyć wysokość zasiłku

Problemy z ZUS-em najczęściej dotyczą sposobu ustalenia przez organ rentowy podstawy wymiaru. Podstawa wymiaru w przypadku zasiłku macierzyńskiego jest ustalana za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstałą niezdolność do pracy. Jeżeli staż ubezpieczenia jest krótszy niż 12 miesięcy (np. pracownica przepracowała pół roku), uwzględnia się pełne kalendarzowe miesiące ubezpieczenia.

Niektórzy ubezpieczeni wykorzystywali mechanizm sposobu ustalania zasiłku macierzyńskiego w ten sposób, że uiszczali wyższe składki i deklarowali wyższą podstawę wymiaru, niż miała miejsce w rzeczywistości.

Z powodu powyższej praktyki oddziały ZUS zwracają większą uwagę na zmiany wynagrodzenia w okresie branym pod uwagę przy ustaleniu podstawy wymiaru. Jeżeli w ocenie organu rentowego zmiana wysokości wynagrodzenia była całkowicie nieuzasadniona, albo nieadekwatna do sytuacji, ZUS przyjmuje za podstawę wymiaru niższą kwotę – wynagrodzenie wypłacane przed jego podwyższeniem.

Odwołanie od decyzji organu rentowego

Przypadki nadużyć ze strony ubezpieczonych są obecnie rzadkością. W wielu przypadkach młode mamy są niesprawiedliwie traktowane przez organ rentowy. Decyzja ZUS-u w przedmiocie ustalenia wysokość zasiłku macierzyńskiego nie jest prawomocna – można wnieść do sądu rejonowego, wydziału pracy i ubezpieczeń społecznych, odwołanie w terminie 30 dni od dnia doręczenia decyzji.

Co powinno zawierać odwołanie?

W tego typu sprawach organ rentowy będzie obstawał przy swoim stanowisku, dlatego powołanie wyłącznie dowodu z zeznań świadków – współpracowników, przełożonego, pracodawcy – może okazać się niewystarczające. Warto zebrać jak najwięcej dowodów w postaci dokumentów potwierdzających, że przyczyny podwyższenia wynagrodzenia były zgoła inne, niż twierdzi organ rentowy.

Uzasadnieniem zmiany wysokości wynagrodzenia może być np. zdobycie nowych kwalifikacji, zakończenie kursu, zakończenie nauki w szkole wyższej, albo kształcenia w samorządzie zawodowym. W parze ze zmianą wysokości wynagrodzenia może iść także zwiększenie zakresu obowiązków lub odpowiedzialności pracownika.

Jeżeli ZUS lub inny organ rentowy wydał niekorzystną decyzję w zakresie zasiłku macierzyńskiego, opartą na błędnie przyjętej podstawie wymiaru, albo popełnił inne błędy na etapie poprzedzającym wydanie decyzji, masz prawo do jej zaskarżenia poprzez wniesienie odwołania.

W przypadku, gdy termin 30 dni na zaskarżenie niekorzystnej decyzji już upłynął, przysługuje Ci środek prawny w postaci wniosku o przywrócenie terminu, który wraz z odwołaniem wniesionym za pośrednictwem organu rentowego zostaje rozpoznany przez sąd.