Skip to main content

Czym jest intercyza? Różnice pomiędzy małżeńskimi ustrojami majątkowymi

Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami wspólność majątkowa. Zarówno przed zawarciem małżeństwa, jak i w trakcie jego trwania małżonkowie mogą zawrzeć umowę, w której odmiennie uregulują stosunki finansowe. Umowa ta potocznie nazywana jest intercyzą. Jeszcze do niedawna z pojęciem intercyzy wiązały się złe skojarzenia, a propozycja zawarcia umowy rozumiana była jako brak zaufania do przyszłego małżonka. Obecnie coraz więcej par decyduje się na takie rozwiązanie. Możliwe jest nie tylko ustanowienie rozdzielności majątkowej bądź rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków, ale również umowne rozszerzenie lub ograniczenie wspólności majątkowej.

Ustawowa wspólność małżeńska

Ustawowa wspólność małżeńska powstaje z chwilą zawarcia małżeństwa, chyba że małżonkowie zdecydowali się przed ślubem umownie uregulować kwestię stosunków finansowych. W przypadku ustawowej wspólności małżeńskiej powstają trzy rodzaje mas majątkowych – majątek wspólny, a także majątki osobiste każdego z małżonków. Wspólność majątkowa obejmuje przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Natomiast przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Do majątku wspólnego zalicza się m.in.:

  • pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków,
  • dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków,
  • środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków.

Do majątku osobistego każdego z małżonków należą m.in.:

  • przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej,
  • przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił,
  • przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków,
  • wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków,
  • przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków,
  • prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy.

Małżonkowie mają obowiązek współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym. Co do zasady każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu majątkiem obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku. Wyjątkiem są przedmioty majątkowe służące małżonkowi do wykonywania zawodu lub prowadzenia działalności zarobkowej, którymi ten małżonek zarządza samodzielnie. Natomiast drugi małżonek może dokonywać niezbędnych bieżących czynności tylko w razie przemijającej przeszkody.

Małżonek może sprzeciwić się czynności zarządu majątkiem wspólnym zamierzonej przez drugiego małżonka. Nie dotyczy to jednak czynności w bieżących sprawach życia codziennego lub zmierzającej do zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny albo podejmowanej w ramach działalności zarobkowej.

Pewne czynności w zakresie zarządu majątkiem wymagają zgody drugiego małżonka. Są to np. czynności prawne prowadzące do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, darowizny z majątku wspólnego.

Umowne ustroje małżeńskie

Jak już wspominaliśmy, zarówno przed zawarciem związku małżeńskiego, jak i w trakcie trwania małżeństwa małżonkowie mogą zawrzeć umowę regulującą stosunki małżeńskie. Umowa dla swej ważności musi być zawarta w formie aktu notarialnego. Umowa majątkowa małżeńska może być zmieniona albo rozwiązana. W razie jej rozwiązania w czasie trwania małżeństwa, powstaje między małżonkami wspólność ustawowa, chyba że małżonkowie postanowią inaczej. Podkreślić należy, że umowa majątkowa może regulować wyłącznie ustrój małżeński. Oznacza to, jeśli po podpisaniu umowy nie dojdzie do zawarcia małżeństwa, jest ona nieważna.

Małżonkowie mogą zawrzeć umowę:

  • rozszerzającą ustawową wspólność majątkową,
  • ograniczającą ustawową wspólność majątkową,
  • ustanawiającą rozdzielność majątkową,
  • ustanawiającą rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków.

Poprzez umowę małżonkowie nie mogą dowolnie rozszerzyć ustawowej wspólności majątkowej. Kodeks rodzinny i opiekuńczy wskazuje, że nie można przez umowę majątkową małżeńską rozszerzyć wspólności m.in. na przedmioty majątkowe, które przypadną małżonkowi z tytułu dziedziczenia, zapisu lub darowizny, prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie.

Rozdzielność majątkowa

W przypadku ustanowienia rozdzielności majątkowej każdy z małżonków zachowuje zarówno majątek nabyty przed zawarciem umowy, jak i majątek nabyty później oraz zarządza nim samodzielnie.

Odrębnym rodzajem ustroju majątkowego pomiędzy małżonkami jest rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków. Dorobkiem każdego z małżonków jest wzrost wartości jego majątku po zawarciu umowy majątkowej. Po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonek, którego dorobek jest mniejszy niż dorobek drugiego małżonka, może żądać wyrównania dorobków przez zapłatę lub przeniesienie prawa. Natomiast z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać zmniejszenia obowiązku wyrównania dorobków.

Kiedy powstaje przymusowy ustrój majątkowy pomiędzy małżonkami?

Ustanowienia rozdzielności majątkowej przez sąd może żądać każdy z małżonków z ważnych powodów. Takie uprawnienie przysługuje również wierzycielowi jednego z małżonków – wierzyciel musi uprawdopodobnić, że zaspokojenie wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków.

W pewnych przypadkach rozdzielność majątkowa pomiędzy małżonkami powstaje z mocy prawa:

  • w razie ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków,
  • ogłoszenia upadłości jednego z małżonków.

W razie uchylenia ubezwłasnowolnienia, a także umorzenia, ukończenia lub uchylenia postępowania upadłościowego, między małżonkami powstaje ustawowy ustrój majątkowy.

Powstanie pomiędzy małżonkami rozdzielności małżeńskiej jest także jednym ze skutków orzeczenia separacji. Z chwilą zniesienia separacji powstaje między małżonkami ustawowy ustrój majątkowy. Na zgodny wniosek małżonków sąd orzeka o utrzymaniu między małżonkami rozdzielności majątkowej.

Zapraszamy do zapoznania się z naszymi usługami w zakresie doradztwa w sprawach indywidualnych. Udzielamy porad prawnych z zakresu różnych gałęzi prawa, w tym prawa cywilnego.

Zapoznaj się z naszą ofertą

  • Jako jedyni ubezpieczamy współpracujących z nami Radców prawnych i Adwokatów, na solidną gwarancję finansową - 1 miliona euro (Każdy włącznie).
  • Nasze usługi przygotowują wyłącznie specjaliści posiadający tytuł Adwokata bądź Radcy prawnego którzy pełnią funkcję Inspektorów Ochrony Danych Osobowych.
  • Zapewniamy pełne zabezpieczenie prawne na rynku E-commerce;
  • Efekt będzie szybki i bez wysiłku – 100 % firm stosujących się do naszych wytycznych przechodziło pozytywnie kontrole GIODO, PUODO i UOKiK-u.

Intercyza, Prawo rodzinne, Wspólność majątkowa, Rozdzielność majątkowa

  • Kliknięć: 2410