Stopy procentowe i podwyżki kredytów- czy możliwe jest zmniejszenie miesięcznej raty?

Rok 2022 oprócz kryzysu zbrojnego w Ukrainie, przyniósł także ciężką sytuację gospodarczą w Polsce. Inflacja zgodnie z danymi podanymi przez Główny Urząd Statystyczny przekracza przewidywania z ubiegłego roku i wynosi już prawie 10% w ujęciu rocznym. Wprowadzane przez Rząd rozwiązania (m.in. czasowe obniżenie podatków czy inne rozwiązania wprowadzane w tzw. Tarczy Antyinflacyjnej). Wysoka inflacja związana jest z powszechnym wzrostem cen towarów i usług. Może także pośrednio powodować wzrost rat kredytów, w związku z podwyżką stóp procentowych.

Dlaczego po podwyżce stóp procentowych moje raty rosną?

Podwyżka stóp procentowych, której dokonuje Rada Polityki Pieniężnej (RPP) jest jednym z podstawowych instrumentów w walce z inflacją. Podwyżka stóp procentowych zgodnie z założeniami może spowolnić wzrost gospodarczy, ale także wpływa na zmniejszenie inflacji. O ile o tym, że stopy procentowe będą podwyższane mówiło się już głośno na przełomie 2021 i 2022 roku, ale nikt nie spodziewał się, że na początku 2022 roku nastąpi aż 5 razy.

Odpowiadając na pytanie postawione powyżej: wynika to zazwyczaj z samej umowy kredytu. Znaczna część zawieranych z bankami umów kredytów (w tym kredytów hipotecznych) oparta jest o tzw. Zmienną stopę oprocentowania. W dużym uproszczeniu oznacza to, że wysokość miesięcznej raty kredytu oparta jest o stopy procentowe ustalane przez RPP. Jeżeli stopy procentowe są zmniejszane- maleje rata kredytu. Taka sytuacja miała m.in. miejsce w marcu 2020 roku, po wybuchu pandemii COVID-19, gdy stopy procentowe spadły prawie do zera. Z drugiej strony natomiast, jeżeli stopy procentowe rosną (tak jak ma to miejsce obecnie) raty kredytów rosną odpowiednio do podwyżki stóp procentowych.

Przenosząc to na konkretną sytuację kredytobiorcy: w 2020 roku, kiedy stopy procentowe były obniżane, rata kredytu malała. Gdy są one podwyższane do poziomu większego niż ten, przy którym zobowiązanie kredytowe było zaciągane- rata kredytu jest obiektywnie większa, niż zakładano przy podpisywaniu umowy.

Perspektywy na 2022 rok

Perspektywy dla kredytobiorców w 2022 roku nie są optymistyczne. Obecnie stopy procentowe wynoszą:

• stopa referencyjna – 2,75%,
• stopa lombardowa – 3,25%,
• stopa depozytowa – 2,25%,
• stopa redyskontowa weksli – 2,80%,
• stopa dyskontowa weksli – 2,85%.

Ekonomiści przewidują, że finalnie stopy procentowe mogą wzrosnąć nawet dwukrotnie (do poziomu stopy referencyjnej w okolicach 5%). Oznacza to podwyżkę bieżącej raty kredytów nawet o kilkaset złotych miesięcznie.

Należy podkreślić, że oczywiście te podwyżki nie będą miały charakteru stałego. Można się spodziewać, że po uspokojeniu sytuacji inflacyjnej zostaną one ponownie obniżone.

Ponadto, podwyżka stóp procentowych nie skutkuje podwyżką zobowiązania już następnego dnia. Większość banków aktualizuje harmonogramy spłat w okresie np. 3 miesięcznym lub 6-cio miesięcznym, co oznacza, że do kredytobiorców podwyżka dojdzie z opóźnieniem.

Raty kredytów- możliwe sposoby obniżenia

W obliczu rosnących rat kredytów, które mogą często pochłaniać znaczną część budżetu gospodarstwa domowego, pojawia się pytanie- czy można obniżyć miesięczne raty kredytów?

Odpowiedź nie jest jednoznaczna, jednak kredytobiorcy mają do wyboru kilka ciekawych rozwiązań.

Jednym z nich jest nadpłata (lub nawet całkowita spłata) pozostałej części kredytu. W przypadku nadpłaty bank będzie musiał dokonać rekalkulacji pozostałego kapitału do spłaty i odsetek, w efekcie czego miesięczna rata kredytu może się zmniejszyć. W przypadku niedawno zaciągniętych długoterminowych zobowiązań, wcześniejsza spłata może nie być możliwa. O ile możliwość wcześniejszej spłaty dla kredytu konsumenckiego zagwarantowana jest w ustawie o kredycie konsumenckim, o tyle bank może w niektórych przypadkach naliczać opłatę za wcześniejszą spłatę.

Drugim możliwym sposobem jest refinansowanie kredytu w innym banku. W takiej sytuacji dojdzie do zawarcia nowego zobowiązania (np. ze stałym oprocentowaniem), z którego spłacone zostanie zobowiązanie pierwotne. W takiej sytuacji ryzyko może być zrównoważone stałym oprocentowaniem, z drugiej strony natomiast rata zapewne będzie większa niż była przed podwyżką stóp procentowych.

Możliwie najszybszym sposobem będzie renegocjowanie marży z bankiem. Jeżeli Państwa historia kredytowa jest dobra, raty były spłacane terminowo, to możliwe jest podjęcie negocjacji z bankiem celem zmniejszenia marży instytucji na danym produkcie kredytowym. Powodzenie takiej operacji zależy w znacznej mierze od przebiegu negocjacji, i w takiej sytuacji może pomocna okazać się asysta profesjonalnego pełnomocnika.

Możliwe jest także zastosowanie tzw. wakacji kredytowych. Jest to jednorazowe zawieszenie na jeden lub kilka miesięcy spłaty kredytu bez żadnych konsekwencji, która jednak wydłuża całkowity czas spłaty o czas wakacji kredytowych. Może być to ciekawa opcja na cele zbudowania tzw. “poduszki finansowej”.

Ostatecznie można negocjować z bankiem wydłużenie całkowitego okresu spłaty kredytu. Będzie to skutkowało zmniejszeniem miesięcznej raty (co doraźnie będzie korzystne), ale może znacznie zwiększyć całościowy koszt kredytu.

Czy do negocjacji z bankiem potrzebny jest pełnomocnik?

Uczestnictwo profesjonalnego pełnomocnika w procesie negocjacji nie jest obowiązkowe. Niemniej jednak może przynosić wymierne korzyści.

Po pierwsze, samo złożenie i uargumentowanie wniosku, będące niejako zaproszeniem do negocjacji musi być sformułowane poprawnie, aby bank zechciał takie negocjacje podjąć i podszedł do nich poważnie.

Po drugie, jeżeli dojdzie do faktycznych negocjacji, umiejętności negocjacyjne profesjonalnego pełnomocnika mogą okazać się nieodzowne. Zazwyczaj jest to osoba, która negocjuje umowy różnego rodzaju, zatem będzie umiała dobrze reprezentować Państwa interesy i zwiększy prawdopodobieństwo sukcesu.

Po trzecie nie ma znaczenia, czy taka asysta będzie bezpośrednia, jako fizyczne uczestnictwo w negocjacjach, czy też “z tylnego fotela” jako bieżąca konsultacja stanowiska, sporządzanie projektów pism bez bezpośredniego pełnomocnictwa z pewnością będzie korzystne. Doświadczenie profesjonalnego pełnomocnika może zapewnić Państwu spokój i zwiększyć szanse powodzenia negocjacji z bankiem.