Z domu na poligon – czyli nowe zasady powołań do służby wojskowej w 2023 r. cz. 2

Zapraszamy Cię do zapoznania się z kolejną częścią wpisu Z domu na poligon – czyli nowe zasady powołań do służby wojskowej w 2023 r.

Poprzednią część poświęconą wyjaśnieniu kim jest rezerwista i jego obowiązków względem Ojczyzny możesz odnaleźć TUTAJ: Z domu na poligon – czyli nowe zasady powołań do służby wojskowej w 2023 r. cz. 1.

Z niniejszego artykułu dowiesz się co mogą dla Ciebie oznaczać opublikowane ostatnio założenia do projektu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie określenia liczby osób, które w 2023 r. mogą być powołane do czynnej służby wojskowej oraz liczby osób, które mogą pełnić służbę wojskową w rezerwie w ramach odbywania ćwiczeń wojskowych. Nie będziemy więcej powtarzali tej nazwy, szanujemy Twój czas. Od tej pory będą to po prostu „Założenia”.

Z kolei jeżeli pragniesz dowiedzieć się w jaki sposób przeciwdziałać pójściu „w kamasze” zapoznaj się z ostatnim wpisem, który znajduje się TUTAJ: Z domu na poligon – czyli nowe zasady powołań do służby wojskowej w 2023 r. cz. 3

Przejdźmy teraz do tematu niniejszego wpisu.

Co wynika z opublikowanych Założeń?

Liczbę osób które mogą być powołane w 2023 r. do pełnienia służby wojskowej w rezerwie w ramach odbywania ćwiczeń wojskowych określi rozporządzenie wydane przez Radę Ministrów. Jak już wskazaliśmy obecnie na stronie internetowej Rady Ministrów opublikowane zostały Założenia do projektu (sam projekt jeszcze nie powstał).

Założenia można odnaleźć tutaj: https://www.gov.pl/web/premier/projekt-rozporzadzenia-rady-ministrow-w-sprawie-okreslenia-liczby-osob-ktore-w-2023-r-moga-byc-powolane-do-czynnej-sluzby-wojskowej-oraz-liczby-osob-ktore-moga-pelnic-sluzbe-wojskowa-w-rezerwie-w-ramach-odbywania-cwiczen-wojskowych

Zgodnie z Założeniami w 2023 r. przewiduje się odbywanie i powołanie do czynnej służby wojskowej pełnionej w ramach:

• zawodowej służby wojskowej – do 17 128 osób, które mogą być powołane do czynnej służby wojskowej w charakterze żołnierza zawodowego, w tym w trakcie kształcenia;
• ćwiczeń wojskowych – do 200 000 żołnierzy rezerwy, w tym 200 z przeznaczeniem na szkolenie w ramach kursów podoficerów i oficerów rezerwy, którzy zajmują lub są przewidziani do wyznaczenia na stanowiska służbowe w strukturach wojennych, na których są wymagane wyższe niż posiadają obecnie kwalifikacje wojskowe, a także osób przeniesionych do rezerwy niebędących żołnierzami rezerwy. Ponadto w ramach ww. limitu planuje się przeznaczyć limit w wysokości 800 według stanu średniorocznego na realizację programu („Legia Akademicka”) ukierunkowanego na studentów – ochotników zainteresowanych odbyciem szkolenia wojskowego realizowanego na bazie szkolnictwa wojskowego we współpracy z uczelniami cywilnymi;
• aktywnej rezerwy – do 10 000 żołnierzy rezerwy pełniących służbę, na podstawie powołania na czas nieokreślony, raz na kwartał jednorazowo przez co najmniej 2 dni w czasie wolnym od pracy oraz jednorazowo przez 14 dni, jak również w inne dni, stosownie do potrzeb Sił Zbrojnych, po uzgodnieniu z żołnierzem AR lub na jego wniosek oraz w dni, w których został wezwany do natychmiastowego stawiennictwa;
• dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej – do 28 580 osób, w tym w trakcie kształcenia, które nie odbywały dotychczas czynnej służby wojskowej oraz osób przeniesionych do rezerwy niebędących żołnierzami rezerwy (osoby po kwalifikacji wojskowej) – ochotnicy niezależnie od posiadanych kwalifikacji i wykształcenia, jeżeli ukończyli co najmniej osiemnaście lat życia; osoby, które spełniły obowiązek służby wojskowej w innym kraju; osoby, które stale zamieszkując za granicą wróciły do kraju i meldują się na pobyt stały;
• terytorialnej służby wojskowej – do 38 000 żołnierzy rezerwy oraz osób, które mają uregulowany stosunek do służby wojskowej.

Zapisane w Założeniach wielkości limitów osobowych uwzględniają liczbę osób, które w 2023 r. mogą być powołane do czynnej służby wojskowej. Jednocześnie przedmiotowe liczby stanowią górny, nieprzekraczalny limit i nie oznaczają bezwzględnej realizacji przedłożonych propozycji.

Zawodowa służba wojskowa, dobrowolna zasadnicza służba wojskowa, terytorialna służba wojskowa oraz służba wojskowa w ramach aktywnej rezerwy jest związana z brakiem przymusu (w tym sensie, że zostanie żołnierzem zawodowym, terytorialsem, odbywanie dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej czy służby wojskowej w ramach aktywnej rezerwy następuje w ramach inicjatywy dane osoby).

Natomiast w przypadku pasywnej rezerwy powołanie na ćwiczenia następuje niezależnie od jakiejkolwiek chęci osoby wezwanej.

Zgodnie zatem z Założeniami na ćwiczenia może zostać powołanych maksymalnie do 200 000 osób w pasywnej rezerwie. Ministerstwo Obrony Narodowej zaznaczyło, że jest to nieprzekraczalny, górny limit osób powołanych na ćwiczenia, przy czym nie musi on zostać osiągnięty. Oznacza to, że w 2023 r. faktycznie taka liczba rezerwistów nie musi zostać powołana i prawdopodobnie (przynajmniej według MON) będzie dużo mniejsza, a liczba powołanych, którzy nigdy nie mieli styczności z wojskiem będzie wynosiła kilka tysięcy.

Jakie obowiązki czekają w związku z wezwaniem na ćwiczenia?

Pierwszym obowiązkiem osoby wezwanej na ćwiczenia jest oczywiście stawienie się na nich.

Poza tym obowiązkiem pozostaje także obowiązek dochowania tajemnicy wojskowej (jeżeli taka tajemnica została rezerwiście powierzona) a także obowiązek dbałości o powierzony sprzęt.

Żołnierze rezerwy ponoszą bowiem odpowiedzialność majątkową za szkody wyrządzone w mieniu Skarbu Państwa znajdującym się w dyspozycji jednostek wojskowych i innych jednostek organizacyjnych, w których rezerwista pełni służbę oraz w mieniu im powierzonym, o ile szkody te wynikają z niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków służbowych.

W przypadku wyrządzenia takiej szkody nieumyślnie, obowiązek odszkodowania ogranicza się do wysokości rzeczywistej straty i nie może wynieść więcej niż trzymiesięczne uposażenie przysługujące żołnierzowi.

Z kolei umyślne wyrządzenie szkody pociąga za sobą obowiązek naprawienia jej w całości.

Jakie uprawnienia mają osoby wezwane na ćwiczenia?

W przypadku wezwania na ćwiczenia pracodawca ma obowiązek udzielić pracownikowi urlopu bezpłatnego na czas ich wykonywania. Wyjątkiem jest tutaj z oczywistych względów powołanie na ćwiczenia w dniu wolnym od pracy (np. w przypadku jednodniowych ćwiczeń).

Urlop bezpłatny udzielany jest na wniosek pracownika – a w przypadku, gdyby wezwanie na ćwiczenia nastąpiło w trybie natychmiastowego stawiennictwa urlop udzielany jest na podstawie zawiadomienia szefa wojskowego centrum rekrutacji.

W czasie trwania urlopu bezpłatnego pracownik zachowuje wszystkie uprawnienia wynikające ze stosunku pracy (z wyjątkiem oczywiście prawa do wynagrodzenia – jak wspomnieliśmy – urlop jest bezpłatny).

Oznacza to, że czas uczestnictwa w ćwiczeniach wliczany jest do stażu pracy.

Rezerwiści odbywający ćwiczenia są objęci podczas ich odbywania obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym.

Za każdy dzień trwania ćwiczeń wojskowych przysługuje uposażenie zasadnicze według stopnia etatowego zajmowanego stanowiska służbowego (a jeżeli danej osobie nie wyznaczono takiego stanowiska, to uposażenie zasadnicze przysługuje w wysokości wynikającej z posiadanego stopnia wojskowego). Pobieranie uposażenia powoduje zawieszenie na ten czas prawa do zasiłku dla bezrobotnych.

Kwoty uposażenia nie są jednakże porywające. Przykładowo dzienne uposażenie dla osoby posiadającej stopień szeregowego wyniesie 129,96 zł. Dla starszego szeregowego stawka ta wyniesie 134,52 zł, a dla kaprala 148,20 zł.

Dla porównania stawka dzienna generała to 611,04 zł.

Powyższe kwoty są kwotami netto („do ręki”).

Stawki uposażenia zasadniczego żołnierzy odbywających ćwiczenia wojskowe uregulowane zostały w Rozporządzeniu Ministra Obrony Narodowej w sprawie stawek uposażenia zasadniczego żołnierzy niezawodowych oraz dodatków do uposażenia zasadniczego żołnierzy niezawodowych z dnia 13 stycznia 2017 r. (Dz. U. z 2017 r., poz. 171). Stawki te należy pomnożyć przez najniższe uposażenie zasadnicze żołnierza zawodowego, które zgodnie z Załącznikiem do Rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 28 marca 2022 r. w sprawie stawek uposażenia zasadniczego żołnierzy zawodowych (Dz. U. z 2022 r., poz. 694) wynosi 4560,00 zł (netto).

Dodatkowo – ponieważ w czasie wykonywania ćwiczeń wojskowych rezerwiści pozostają na urlopie bezpłatnym, przysługuje im możliwość domagania się świadczenia pieniężnego za utracone wynagrodzenie ze stosunku pracy (ale także za utracony dochód z prowadzonej działalności gospodarczej - w przypadku, w której powołanie na ćwiczenia nie dotyczy osoby pozostającej w stosunku pracy, ale np. prowadzącej własną działalność gospodarczą).

Złą wiadomością jest jednakże fakt, że świadczenie to może być mniejsze niż faktycznie utracony dochód – zostało bowiem ograniczone do pewnych limitów. Mianowicie kwota dziennego świadczenia nie może być większa niż 1/22 dwuipółkrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw obowiązującego w roku poprzednim.

W przypadku zatem ćwiczeń wojskowych odbywanych w 2023 r. bierze się pod uwagę przeciętne miesięczne wynagrodzenie obowiązujące w roku 2022.

W przypadku, w którym nie jest możliwe ustalenie dochodu osoby powołanej na ćwiczenia wojskowe osobie takiej przysługuje świadczenie pieniężne w wysokości 1/22 minimalnego wynagrodzenia za pracę, obowiązującego w tym czasie, w którym wykonywano ćwiczenia wojskowe i pomnożenia tego świadczenia przez liczbę dni odbywania ćwiczeń.

Świadczenie pieniężne ustala i wypłaca dowódca jednostki wojskowej, w której wykonywano ćwiczenia. Aby otrzymać takie świadczenie konieczne jest złożenie wniosku w terminie maksymalnie 3 miesięcy od zakończenia ćwiczeń.

Świadczenie pieniężne wypłaca się w kwocie pomniejszonej o otrzymane uposażenie (obie te kwoty nie kumulują się).

Osobie powołanej do służby w rezerwie pracodawca jest także obowiązany udzielić dodatkowego zwolnienia od pracy (bez zachowania prawa do wynagrodzenia) na okres 2 dni.

Wiesz już zatem, że (szczęście w nieszczęściu) udział w ćwiczeniach wiąże się przynajmniej z otrzymaniem „żołdu” oraz (w niektórych przypadkach) dodatkowej rekompensaty pieniężnej za utracony dochód.

Aby dowiedzieć się jakie grupy zawodowe są zwolnione z obowiązku udziału w ćwiczeniach wojskowych oraz poznać inne możliwości przeciwdziałania powołaniu zapoznaj się z naszym ostatnim wpisem, który odnajdziesz TUTAJ: Z domu na poligon – czyli nowe zasady powołań do służby wojskowej w 2023 r. cz. 3.

Z kolei jeżeli chcesz dowiedzieć się na jaki czas możesz otrzymać „zaproszenie” do wojska przeczytaj wpis, który znajduje się TUTAJ: Z domu na poligon – czyli nowe zasady powołań do służby wojskowej w 2023 r. cz. 1.