Z domu na poligon – czyli nowe zasady powołań do służby wojskowej w 2023 r. cz. 1

Wiele ostatnio mówi się o powołaniach na ćwiczenia wojskowe. Atmosferę podsyca przede wszystkim sytuacja za naszą wschodnią granicą, ale także opublikowane niedawno na stronie internetowej Rady Ministrów założenia do projektu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie określenia liczby osób, które w 2023 r. mogą być powołane do czynnej służby wojskowej oraz liczby osób, które mogą pełnić służbę wojskową w rezerwie w ramach odbywania ćwiczeń wojskowych. Tytuł projektu rozporządzenia jest – jak to zwykle bywa – odpowiednio przydługi, więc dla ułatwienia i przejrzystości niniejszego artykułu opublikowane przez Radę Ministrów założenia co do jego treści będziemy po prostu nazywać: „Założeniami”.

W cyklu trzech zamieszczonych artykułów postaramy się wyjaśnić co dla „Kowalskiego” może oznaczać opublikowanie Założeń.

Niniejszy wpis wyjaśni Ci czy jesteś rezerwistą i z jakimi obowiązkami wiąże się posiadanie tego statusu.

W części drugiej (Z domu na poligon – czyli nowe zasady powołań do służby wojskowej w 2023 r. cz. 2) dowiesz się dlaczego opublikowane przez Radę Ministrów Założenia wzbudziły niepokój rezerwistów i co ich publikacja może dla Ciebie oznaczać. Z tej części dowiesz się też m. in. czy za udział w ćwiczeniach wojskowych przysługiwać Ci będzie wynagrodzenie.

Jeżeli chcesz dowiedzieć się czy możesz uniknąć całego „zamieszania” związanego z powołaniami na ćwiczenia, zapoznaj się z trzecią częścią artykułu (Z domu na poligon – czyli nowe zasady powołań do służby wojskowej w 2023 r. cz. 3).

A więc zaczynamy:

Kim jest rezerwista?

Na początku wyjaśnijmy pojęcia, których będziemy używać. W kwietniu 2022 r. weszła w życie ustawa o obronie ojczyzny (pełna nazwa: ustawa z dnia 11 marca 202 o obronie Ojczyzny, Dz. U. z 2022 r. poz. 655).

Zgodnie ze wspomnianą ustawą służba wojskowa może odbywać się poprzez:

• czynną służbę wojskową albo
• służbę wojskową w rezerwie.

Czynną służbą wojskową jest:

• pełnienie zasadniczej służby wojskowej – ta dzieli się z kolei na dobrowolną zasadniczą służbę wojskową oraz obowiązkową zasadniczą służbę wojskową, która jak wiemy obecnie nie funkcjonuje (choć pojawiają się głosy, że obowiązkowa służba wojskowa winna zostać przywrócona);
• pełnienie zawodowej służby wojskowej – jest to służba pełniona przez żołnierzy zawodowych;
• pełnienie terytorialnej służby wojskowej – służba ta pełniona jest przez tzw. terytorialsów, czyli żołnierzy WOT (Wojska Obrony Terytorialnej);
• pełnienie służby wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji oraz w czasie wojny;
• ale także odbywanie służby w ramach aktywnej rezerwy w dniach pełnienia tej służby oraz odbywanie ćwiczeń wojskowych w ramach pasywnej rezerwy.

Oznacza to, że jeżeli osoba znajdująca się w rezerwie pasywnej (za chwilę wyjaśnimy czym jest rezerwa pasywna) zostanie wezwana na ćwiczenia, to chwilowo (podczas tych ćwiczeń) pełni ona czynną służbę wojskową (i ma status żołnierza).

Służbą wojskową w rezerwie jest pełnienie funkcji „rezerwowej” w stosunku do potrzeb Sił Zbrojnych.

Służba wojskowa w rezerwie dzieli się na:

• Pasywną rezerwę

Do pasywnej rezerwy należą wszystkie osoby, które otrzymały kwalifikację wojskową „A”.

W większości będą to zatem mężczyźni, ale do pasywnej rezerwy mogą także należeć kobiety, które ukończyły 19. lat, jeżeli posiadają lub są w trakcie zdobywania kwalifikacji przydatnej do służby wojskowej (są to np. kwalifikacje medyczne, informatyczne czy techniczne). Osobom tym po przebytej kwalifikacji wojskowej automatycznie nadawany jest stopień szeregowego.

Dodatkowo do pasywnej rezerwy należą także osoby, które z wojskiem miały co prawda wcześniej do czynienia, ale z różnych powodów przerwały swą żołnierską przygodę. Są to np. byli żołnierze zawodowi lub żołnierze WOT, a także osoby, które odbyły zasadniczą służbę wojskową, przeszły służbę przygotowawczą lub są absolwentami programu przeszkolenia wojskowego „Legia Akademicka”.

• Aktywną rezerwę

Do aktywnej rezerwy należą osoby po przeszkoleniu wojskowym, które dobrowolnie zgłosiły chęć pełnienia służby w aktywnej rezerwie, złożyły przysięgę wojskową i nie pełnią innego rodzaju służby (tj. np. zasadniczej, zawodowej, terytorialnej). Do aktywnej rezerwy trafiają zatem jedynie osoby, które dobrowolnie się do niej zgłoszą.

Pozostawanie w rezerwie (zarówno aktywnej, jak i pasywnej) kończy się wraz z ukończeniem 55. roku życia. Wyjątkiem są tutaj osoby, które posiadają co najmniej stopień podoficerski (tj. co najmniej stopień kaprala). Osoby te pozostają w rezerwie do ukończenia 63. roku życia.

Z oczywistych względów najliczniejszą grupę będą stanowiły osoby należące do pasywnej rezerwy. Skupmy się zatem na obowiązkach jakie mogą wiązać się z przynależnością do tej grupy.

Na czym polega pełnienie służy w pasywnej rezerwie?

Pełnienie służby w pasywnej rezerwie polega przede wszystkim na odbywaniu ćwiczeń wojskowych, ale może polegać też na udziale w zwalczaniu klęsk żywiołowych, akcjach poszukiwawczych czy ratowaniu życia ludzkiego.

Ćwiczenia wojskowe, jakie odbywane są przez pasywnych rezerwistów to ćwiczenia:

• jednodniowe;
• krótkotrwałe – trwające nieprzerwanie do 30 dni;
• długotrwałe – trwające nieprzerwanie do 90 dni;
• rotacyjne – trwające łącznie do 30 dni ale odbywane z przerwami w określonych dniach w ciągu danego roku kalendarzowego.

Czas trwania ćwiczeń wojskowych nie może jednakże przekraczać łącznie 90 dni w roku, a jednocześnie ćwiczenia te nie mogą odbywać się częściej niż raz w roku. Wyjątkiem są tutaj ćwiczenia jednodniowe, które mogą odbywać się nie więcej niż 3 razy w roku.

Oznacza to, że w ciągu 2023 r. rezerwista może zostać powołany maksymalnie:

• jednorazowo na ćwiczenia długotrwałe (trwające do 90 dni bez przerwy) albo
• jednorazowo na ćwiczenia krótkotrwałe (trwające do 30 dni bez przerwy) oraz jednorazowo na ćwiczenia rotacyjne (trwające łącznie do 30 dni, ale z przerwami) oraz trzy razy na ćwiczenia jednodniowe.

Limity wskazane wyżej nie znajdą zastosowania jeżeli w ramach pełnienia służby w rezerwie rezerwista został powołany do działań związanych z udziałem w zwalczaniu klęsk żywiołowych, akcjami poszukiwawczymi oraz ratowaniem życia ludzkiego.

Wiesz już zatem czy jesteś rezerwistą i na czym polega służba w rezerwie pasywnej. Jeżeli chcesz dowiedzieć się jakie uprawnienia przysługują Ci w związku z udziałem w ćwiczeniach wojskowych a także jaka jest szansa, że „trafi na Ciebie”, zapoznaj się z kolejnym wpisem Z domu na poligon – czyli nowe zasady powołań do służby wojskowej w 2023 r. cz. 2.

Jeżeli natomiast interesuje Cię przede wszystkim kwestia unikania ćwiczeń, przeczytaj ostatnią część cyklu: „Z domu na poligon – czyli nowe czyli nowe zasady powołań do służby wojskowej w 2023 r.”, którą znajdziesz Z domu na poligon – czyli nowe zasady powołań do służby wojskowej w 2023 r. cz. 3.