Wyjawienie majątku – instytucja wspierająca wierzycieli

Wyjawienie majątku – instytucja wspierająca wierzycieli

Wyjawienie majątku, do którego odnoszą się przepisy art. 913 - 920 k.p.c. należy do pomocniczych metod egzekucji. Choć nie prowadzi ono bezpośrednio do zaspokojenia roszczeń wierzyciela, to znacznie ułatwia przeprowadzenie egzekucji.

Wykaz majątku złożony przez dłużnika zawiera wszystkie rzeczy, wierzytelności i prawa majątkowe przysługujące dłużnikowi. W wykazie umieszcza się także przedmioty podlegające przepisom o ograniczeniu egzekucji.

Co zawiera wykaz i kto ma obowiązek jego złożenia?

Postanowieniem wydanym na skutek wniosku wierzyciela o wyjawienie majątku sąd nakazuje dłużnikowi złożenie wykazu majątku, zawierającego spis rzeczy i miejsca ich położenia, przypadających mu wierzytelności i innych praw majątkowych. Dłużnik zostaje również zobowiązany do złożenia przyrzeczenia, że wykaz jest prawdziwy i zupełny.

Jeżeli dłużnik nie ma zdolności procesowej (np. został ubezwłasnowolniony całkowicie lub częściowo), wykaz jest składany przez jego ustawowego przedstawiciela. Dłużnik składa wykaz pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia, niezwłocznie po wydaniu postanowienia przez sąd. Sąd może wyznaczyć termin złożenia wykazu, nie dłuższy niż 7 dni.

Kiedy można złożyć wniosek o wyjawienie majątku?

Wniosek o wyjawienie majątku może być złożony po przeprowadzeniu postępowania egzekucyjnego, kiedy egzekucja z majątku dłużnika okazała się bezskuteczna, albo gdy egzekucja ze znanego majątku dłużnika nie wystarczyła na całkowite zaspokojenie roszczeń wierzyciela. Wniosek o wyjawienie majątku może być złożony także po uzyskaniu tytułu wykonawczego, ale przed wszczęciem egzekucji. W tym przypadku wierzyciel musi uprawdopodobnić, że nie uzyska w pełni zapłaty ze znanego mu majątku, albo z przypadających dłużnikowi bieżących świadczeń okresowych za sześć miesięcy.

Ponadto po uzyskaniu tytułu wykonawczego, wierzyciel powinien wezwać dłużnika do zapłaty pod rygorem wszczęcia egzekucji, wyznaczając termin 14 dni od doręczenia wezwania. Po jego bezskutecznym upływie można skierować do sądu wniosek o wyjawienie majątku.

Właściwość sądu i opłata sądowa od wniosku

Sądem właściwym do rozpoznania wniosku o wyjawienie majątku jest sąd właściwości ogólnej dłużnika. Przed rozpoznaniem wniosku sąd powinien wysłuchać strony na posiedzeniu jawnym, co generuje po stronie wierzyciela dodatkowe koszty. Poza tym, wniosek o wyjawienie majątku podlega opłacie sądowej w wysokości 200 zł (art. 70 pkt 5 u.k.s.c.).

Dłużnik może wnieść zażalenie

Na postanowienie w sprawie nakazania złożenia wykazu majątku i przyrzeczenia przysługuje zażalenie. Nie wstrzymuje ono wykonania postanowienia, chyba że sąd przychyli się do wniosku dłużnika w tym zakresie, złożonego na podstawie art. 396 k.p.c.