W SDE nie musisz być skazany na bezrobocie, pozbawienie wolności a praca.

W SDE nie musisz być skazany na bezrobocie - świadczenie pracy w okresie kary pozbawienia wolności

Odbywanie kary pozbawienia wolności jest kojarzone z pobytem w zakładzie karnym, w całkowitej izolacji. Obecnie skazany na karę izolacyjną może jednak kontynuować dotychczasowe zatrudnienie, a nawet uczestniczyć w życiu rodzinnym i religijnym – o ile spełni warunki do odbywania kary w systemie dozoru elektronicznego (w skrócie: SDE).

Skazany odbywający karę pobawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego ma obowiązek pozostawania w miejscu stałego pobytu lub w innym wskazanym miejscu, w wyznaczonym czasie. Skazany we wniosku o wyrażenie zgody na odbywanie kary w systemie SDE wskazuje przedziały czasu w ciągu doby i w poszczególnych dniach tygodnia, w których jego oddalenie się z miejsca stałego pobytu jest niezbędne i konieczne – np. do świadczenia pracy.

Świadczenie pracy a wykonywanie kary pozbawienia wolności

Sąd penitencjarny w oparciu o treść wniosku skazanego, w postanowieniu o udzieleniu zezwolenia na odbywanie przez skazanego kary w systemie SDE wskazuje, w jakich godzinach i w jakich dniach tygodnia skazany może przebywać poza miejscem stałego pobytu. Kara pozbawienia wolności w tym przypadku pozwala na prowadzenie życia rodzinnego, zaopiekowanie się dziećmi lub rodzicami w podeszłym wieku oraz kontynuowanie nauki lub zatrudnienia.

Maksymalny czas pobytu poza miejscem zamieszkania w ciągu dnia wynosi jednak 12 godzin. Co więcej, godziny te są stałe, zatem trudno o wykonywanie pracy zmianowej, albo w wymiarze przekraczającym 12 godzin. Pracownik odbywający karę w systemie SDE nie jest zatem w pełni dyspozycyjny. W przypadku niektórych zawodów dopuszczalna jest praca zdalna, która w systemie SDE sprawdzi się najlepiej.

Inne przypadki oddalenia się skazanego od miejsca stałego pobytu

Kodeks karny wykonawczy w art. 43na wskazuje także na inne przypadki, w których skazany wykonujący karę w systemie dozoru elektronicznego, może przebywać poza miejscem zamieszkania. Jednocześnie ustawodawca używając zwrotu „w szczególności” dał wyraźny sygnał, że katalog przyczyn uzasadniających przebywanie przez skazanego poza miejscem stałego pobytu ma charakter otwarty.

Wyliczenie wskazane w art. 43na k.k.w. obejmuje między innymi kształcenie, korzystanie z zajęć kulturalno – oświatowych i sportowych, sprawowanie opieki nad osobą małoletnią, niedołężną lub chorą, wykonywanie praktyk religijnych, komunikowanie się z obrońcą, wykonanie niezbędnych zakupów, korzystanie z opieki medycznej lub utrzymywanie więzi z rodziną.

Przerwa w odbywaniu kary

Wykonywanie przez skazanego kary w systemie dozoru elektronicznego nie uniemożliwia skorzystania z instytucji przerwy w wykonaniu kary. W przypadku, gdy przemawiają za tym ważne względy zdrowotne lub osobiste, sąd penitencjarny, na wniosek skazanego, na podstawie art. 43q § 1 k.k.w. może zarządzić przerwę w wykonaniu kary w systemie dozoru elektronicznego.

Kto może skorzystać z odbywania kary w systemie SDE?

Warunki, które skazany musi spełnić, aby uzyskać zezwolenie sądu penitencjarnego na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego obejmują:

• warunki techniczne umożliwiające zainstalowanie nadajników i innych urządzeń, służących do nadzoru wykonywania przez skazanego kary,
• wyrażenie zgody domowników na wykonywanie przez skazanego kary w systemie SDE
• posiadanie przez skazanego określonego miejsca stałego pobytu
• orzeczenie wobec skazanego kary pozbawienia wolności nieprzekraczającej 1 roku i 6 miesięcy, przy jednoczesnym ustaleniu, że czyn nie został popełniony w warunkach tzw. multirecydywy (art. 64 § 2 k.k.)
• uznanie przez sąd penitencjarny, że odbycie kary w systemie SDE jest wystarczające dla osiągnięcia jej celów

Jak przekonać sąd penitencjarny?

Prawdopodobnie najtrudniejszym warunkiem do spełnienia przez skazanego jest przekonanie sądu rozpoznającego wniosek o zezwolenie na odbycie kary w systemie SDE, że wykonanie jej poza zakładem karnym będzie wystarczające, dla osiągnięcia jej celów.

Sąd będzie badał nie tylko okoliczności popełnienia przestępstwa oraz dotychczasowy sposób życia skazanego, ale również jego postawę, którą prezentował w czasie postępowania karnego oraz po wydaniu wyroku skazującego. Dla sądu penitencjarnego istotny jest całokształt okoliczności związanych z postawą i zachowaniem skazanego. Na tej podstawie ocenia on, czy resocjalizacja w warunkach SDE będzie skuteczna.

Na korzyść skazanego przemawiają między innymi takie okoliczności, jak:

• incydentalny charakter popełnionego czynu zabronionego
• przyznanie się do winy i wyrażenie skruchy, przeproszenie pokrzywdzonego
-
• wykonanie obowiązków nałożonych przez sąd w wyroku skazującym (np. zapłata grzywny, nawiązki, naprawienie szkody itp.)
• prowadzenie stabilnego trybu życia zawodowego i rodzinnego
• szlachetne pobudki kierujące skazanym w zakresie złożenia wniosku (np. poczucie obowiązku zadbania o rodzinę, o starszych rodziców, chęć kontynuowania pracy lub nauki)

Oprócz postawy i zachowania skazanego istotne znaczenie mają także okoliczności leżące poza jego wolą, np. zły stan zdrowia fizycznego lub psychicznego skazanego związany z potrzebą kontynuowania terapii lub pozostawania stale pod opieką specjalisty, nagła utrata pracy przez partnera życiowego powodujący utratę jedynego źródła utrzymania rodziny i potrzebę powrotu skazanego do pracy.

Nie ulega wątpliwości, że każda osoba składająca wniosek o wyrażenie zgody na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie SDE znajduje się w innej sytuacji życiowej, dlatego stan faktyczny za każdym razem jest oceniany indywidualnie, w świetle przesłanek ustawowych omówionych pokrótce powyżej.

Nie można jednoznacznie wskazać, które okoliczności eliminują możliwość uzyskania zezwolenia sądu penitencjarnego. Katalog okoliczności korzystnych dla skazanego również ma charakter otwarty.