Czy upadłość konsumencka zawsze kończy się oddłużeniem?

W obecnej sytuacji gospodarczej wielu konsumentów ma znaczny problemy z regulowaniem swoich wymagalnych zobowiązań. Dobra informacja dla tych konsumentów jest taka, że związku z ostatnimi nowelizacjami prawa upadłościowego szansa na oddłużenie w toku upadłości konsumenckiej jest bardzo duża. Nie każde postępowanie konsumenckie kończyło się będzie jednak oddłużeniem. W jakich sytuacjach sąd może odmówić oddłużenia konsumenta?

Upadłość konsumencka- dla kogo?

Obecnie upadłość konsumencka, czyli upadłość osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej jest dla wielu osób fizycznych ostatnią deską ratunku. W szczególności dotyczy to sytuacji gdy miesięczne raty zobowiązań rosną a dodatkowo pojawiają się nowe koszty np. koszty komornicze czy odsetki, a perspektywy zarobkowe nie zwiększają się.

Warto jednak mieć na uwadze, że upadłość konsumencka jest to postępowanie skomplikowane wymagające nawet kilku lat współdziałania przede wszystkim z syndykiem masy upadłości, ale także i z prawnikami sporządzającymi wniosek o upadłość konsumencką. Samo zainicjowanie postępowania wymaga bowiem sporządzenia wniosku i uporządkowania sytuacji majątkowej konsumenta.

Bardzo istotne jest obecnie, że do upadłości konsumenckiej mogą przystąpić nie tylko osoby fizyczne, które nigdy nie prowadziły działalności gospodarczej (a ich zobowiązania mają stricte konsumencki charakter) ale także osoby, których długi wynikają z prowadzonej JDG. Takie osoby, po zamknięciu działalności, również mogą przystąpić do upadłości konsumenckiej, która obejmie zarówno ich długi prywatne, jak i firmowe.

Jak przebiega upadłość konsumencka?

Tak jak wspomnieliśmy powyżej, upadłość konsumencka jest długotrwałym procesem, który musi składać się z elementów określonych przez prawo upadłościowe. Na etapy upadłości konsumenckiej składają się:

• zebranie wierzytelności, poprzez wysłanie pism do wszystkich ujawnionych w toku postępowania upadłościowego wierzycieli, oraz obwieszczenie o ogłoszeniu upadłości w Krajowym Rejestrze Zadłużonych
• Likwidacja majątku, czyli zbywanie nieruchomości i ruchomości oraz inne dozwolone akcje przewidziane w prawie upadłościowym
• Weryfikacja sytuacji majątkowej upadłego, poprzez sprawdzenie historii jego rachunków bankowych, wizytę w domu, sprawdzanie prawdziwości danych zawartych we wniosku
• Sporządzenie planu podziału funduszów masy upadłości, czyli innymi słowy rozdzielenie zebranych środków na wierzycieli, którzy ujawnili się w toku postępowania
• Sporządzenie propozycji planu spłaty wierzycieli i końcowego raportu syndyka z przebiegu postępowania

Plan spłaty- czym kieruje się sąd?

Zgodnie z prawem upadłościowym, ustalając plan spłaty wierzycieli, sąd bierze pod uwagę możliwości zarobkowe upadłego, konieczność utrzymania upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu oraz ich potrzeby mieszkaniowe, wysokość niezaspokojonych wierzytelności oraz stopień zaspokojenia wierzytelności w postępowaniu upadłościowym.

Ponadto, sąd będzie brał pod uwagę, czy dłużnik doprowadził lub pogłębił umyślnie do swojej niewypłacalności oraz w jakiej wysokości w toku postępowania upadłościowego zaspokoił swoich wierzycieli,

Wysokość planu spłaty zależna jest zatem od kilku zmiennych. Przede wszystkim kluczowe jest, czy upadły doprowadził do swojej niewypłacalności wskutek rażącego niedbalstwa. W takiej sytuacji plan spłaty będzie mógł być ustalony na okres od 3 do 7 lat. Domyślnie, jeżeli upadły nie pogłębił umyślnie swojej niewypłacalności, plan spłaty będzie ustalony na okres do 3 lat.

W przypadku gdy w drodze wykonania planu spłaty wierzycieli dłużnik spłaci co najmniej 70% zobowiązań objętych planem spłaty wierzycieli, które w postępowaniu upadłościowym prowadzonym zgodnie z przepisami części pierwszej zostałyby uznane na liście wierzytelności, plan spłaty wierzycieli nie może zostać ustalony na okres dłuższy niż rok.

W przypadku gdy w drodze wykonania planu spłaty wierzycieli dłużnik spłaci co najmniej 50% zobowiązań objętych planem spłaty wierzycieli, które w postępowaniu upadłościowym prowadzonym zgodnie z przepisami części pierwszej zostałyby uznane na liście wierzytelności, plan spłaty wierzycieli nie może zostać ustalony na okres dłuższy niż 2 lata.

Dopuszczona jest jeszcze jedna szczególna sytuacja, w której Sąd umarza zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli. Dopuszczalne jest to, jeśli osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że jest on trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli.

Czy upadłość konsumencka zawsze zakończy się oddłużeniem?

Przepisy prawa upadłościowego przewidują jednak, że upadłość konsumencka nie zawsze będzie kończyła się oddłużeniem. Jest to jeden szczególny wyjątek, stosowany wyłącznie w określonych przypadkach. Kiedy sąd nie oddłuży konsumenta?

Zgodnie z prawem upadłościowym, Sąd wydaje postanowienie o odmowie ustalenia planu spłaty wierzycieli albo umorzenia zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli lub warunkowego umorzenia zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, jeżeli:

• upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień w sposób celowy, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań,
• w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości w stosunku do upadłego prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań
• chyba że ustalenie planu spłaty wierzycieli lub umorzenie zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli lub warunkowe umorzenie zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.

Podsumowanie

Umorzenie postępowania upadłościowego bez oddłużenia jest to bardzo niekorzystna dla osób fizycznych instytucja prawa upadłościowego, wprowadzona ostatnią nowelizacją. Przed wszczęciem postępowania upadłościowego warto przemyśleć, czy nie istnieje ryzyko w danym procesie dot. umorzenia postępowania bez oddłużenia.