Postępowanie o zatwierdzenie układu w dwóch odsłonach – przebieg i odrębności

Postępowanie o zatwierdzenie układu – informacje ogólne

Postępowanie o zatwierdzenie układu jest jednym z rodzajów postępowań restrukturyzacyjnych uregulowanych w ustawie z dnia 15 maja 2015 r. - Prawo restrukturyzacyjne.

Celem nadrzędnym przeprowadzenia postępowania restrukturyzacyjnego jest uniknięcie ogłoszenia upadłości i umożliwienie dłużnikowi restrukturyzacji wskutek zawarcia układu z wierzycielami.

Postępowanie o zatwierdzenie układu tym różni się od innych rodzajów postępowań restrukturyzacyjnych, że ogranicza ono rolę sądu (a przez to i formalizm) do minimum, ponieważ pozwala na zawarcie układu w wyniku samodzielnego zbierania głosów wierzycieli przez dłużnika bez udziału sądu.

W ramach postępowania o zatwierdzenie układu to dłużnik wybiera nadzorcę układu i zawiera z nim umowę, na podstawie której nadzorca układu wykonuje swoje obowiązki, i w której strony określają wynagrodzenie nadzorcy (przy czym przepisy ustanawiają ograniczenia dla jego wysokości – np. w przypadku dłużnika będącego mikroprzedsiębiorcą wynagrodzenie nadzorcy układu nie może być wyższe niż 15% poziomu zaspokojenia wierzycieli zgodnie z postanowieniem układu).

Postępowanie o zatwierdzenie układu nie może być jednakże prowadzone, jeżeli suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem.

Pewne odrębności w postępowaniu o zatwierdzenie układu przewiduje możliwość obwieszczenia o dniu układowym, ale o tym opowiemy Czytelnikom w dalszej części artykułu. Poniżej omówimy najpierw „klasyczną” wersję postępowania.

Przebieg postępowania o zatwierdzenie układu

Majątek pozostaje w zarządzie dłużnika, jednakże dłużnik obowiązany jest współpracować z nadzorcą układu – m. in. udzielać mu pełnych i zgodnych z prawdą informacji w zakresie kondycji finansowej dłużnika oraz udostępniać nadzorcy wszelkie dokumenty dotyczące majątku i zobowiązań dłużnika. Informacje te dłużnik udziela pod rygorem odpowiedzialności karnej za dostarczenie nieprawdziwych informacji czy ich zatajanie. Nadzorca dokonuje wspólnie z dłużnikiem sporządzenia planu restrukturyzacyjnego, przygotowania propozycji układowych oraz zbierania głosów nad układem, a także sporządza spis wierzytelności oraz spis wierzytelności spornych i składa sprawozdanie o możliwości wykonania układu.

Skutki otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego powstają z dniem układowym, tj. dniem wyznaczonym przez dłużnika, przypadającym nie wcześniej niż 3 miesiące i nie później niż 1 dzień przed dniem złożenia wniosku o zatwierdzenie układu.

Uprawnienia wierzycieli do głosowania nad układem oraz skutki przyjętego układu określa się według stanu z dnia układowego. Wierzytelności, które powstały po dniu układowym nie są objęte układem.

Po ustaleniu dnia układowego nadzorca układu zbiera głosy wierzycieli – co do zasady są one oddawane za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, w którym nadzorca układu zamieszcza kartę do głosowania, przy czym nadzorca układu może zwołać zgromadzenie wierzyciel w celu głosowania nad układem. Nadzorca układu stwierdza przyjęcie układu jeżeli za jego przyjęciem opowie się większość wierzycieli uprawnionych do głosowania, mających łącznie co najmniej 2/3 sumy wierzytelności. Jeżeli głosowanie przeprowadzane jest w grupach wierzycieli, to układ uważa się za przyjęty, jeżeli w każdej grupie opowie się za nim większość uprawnionych do głosowania, mających co najmniej 2/3 wierzytelności przysługujących wierzycielom w tej grupie.

Głos wierzyciela zachowuje ważność, o ile wniosek dłużnika o zatwierdzenie układu wpłynął do sądu przed upływem 3 miesięcy od dnia oddania głosu.

Nadzorca układu udziela wierzycielowi na jego żądanie informacji o sytuacji majątkowej dłużnika 
i możliwości wykonania układu w zakresie, który jest potrzebny do podjęcia racjonalnej ekonomicznie decyzji o głosowaniu za albo przeciw układowi. Wierzyciel może złożyć nadzorcy układu pisemne zastrzeżenia co do zgodności z prawem przebiegu samodzielnego zbierania głosów lub wskazania innych okoliczności, które mogą mieć wpływ na zatwierdzenie układu. Nadzorca układu dołącza zastrzeżenia wierzycieli do sprawozdania składanego do sądu wraz z wnioskiem o zatwierdzenie układu.

Przyjęty przez wierzycieli układ jest zatwierdzany przez sąd.

W tym celu dłużnik musi złożyć wniosek o zatwierdzenie układu, który zawiera m. in. dane dłużnika, propozycje układowe, wyniki głosowania ze wskazaniem liczby wierzycieli i sumy wierzytelności uprawniających do głosowania, liczby wierzycieli i sumy wierzytelności, co do których oddano ważny głos, oraz liczby wierzycieli i sumy wierzytelności przypadających wierzycielom głosującym za układem, a jeżeli propozycje układowe przewidują podział wierzycieli na grupy – również liczby wierzycieli i sumy wierzytelności poszczególnych grup oraz liczby wierzycieli i sumy wierzytelności przypadających wierzycielom głosującym za układem w każdej grupie.

Załącznikiem do wniosku o zatwierdzenie układu są karty do głosowania, dowód wysłania wierzycielom co najmniej na 3 tygodnie przed złożeniem wniosku o zatwierdzenie układu informacji o sposobie głosowania w systemie teleinformatycznym lub zawiadomienia o terminie zgromadzenia wierzycieli, dowody doręczenia ww. informacji oraz sprawozdanie sporządzone przez nadzorcę układu.

Sprawozdanie nadzorcy układu zawiera z kolei m. in.: stwierdzenie przyjęcia układu, ocenę zgodności z prawem przebiegu zbierania głosów, zastrzeżenia wierzycieli (jeżeli któryś z wierzycieli je zgłosił), ocenę możliwości wykonania układu, wskazanie miejsc, w którym znajduje się majątek dłużnika wraz z jego aktualnym wykazem, szacunkową wartością i bilansem, listę zabezpieczeń i postępowań jakie toczą się 
o ich ustanowienie, wykaz innych prowadzonych postępowań oraz wykaz tytułów egzekucyjnych 
i wykonawczych przeciwko dłużnikowi, spis wierzytelności ze wskazaniem sposobu głosowania wierzycieli ze spisu, wskazanie sumy wierzytelności wraz z wyszczególnieniem jaką część stanowią wierzytelności sporne oraz plan restrukturyzacyjny.

Sąd wydaje postanowienie w przedmiocie zatwierdzenia układu w terminie dwóch tygodni od dnia złożenia wniosku o zatwierdzenie układu.

Sąd odmawia zatwierdzenia układu w sytuacji, w której narusza on prawo lub jeżeli suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem. Dodatkowo sąd może odmówić zatwierdzenia takiego układu, którego warunki są rażąco krzywdzące dla wierzycieli, którzy głosowali przeciw układowi i zgłosili zastrzeżenia.

Co istotne, w tym wariancie dopiero od dnia wydania przez sąd postanowienia w przedmiocie zatwierdzenia układu do dnia uprawomocnienia się tego postanowienia postępowania egzekucyjne dotyczące wierzytelności objętych układem ulegają zawieszeniu, zaś wierzyciele zabezpieczeni rzeczowo na majątku dłużnika (tj. m. in. hipoteką czy zastawem) mogą prowadzić egzekucję wyłącznie z przedmiotu zabezpieczenia. Dłużnik nie otrzymuje zatem zasadniczo ochrony przed postępowaniami egzekucyjnymi – tak jak ma to miejsce w pozostałych postępowaniach, gdzie rola sądu jest bardziej złożona. 
W postępowaniu o zatwierdzenie układu w jego klasycznej wersji dłużnik objęty jest ochroną przed egzekucją dopiero na zupełnie końcowym etapie postępowania.

Odrębności związane z obwieszczeniem o dniu układowym

Wprowadzonym do postępowania o zawarcie układu na przełomie 2021 i 2022 r. novum jest możliwość dokonania przez nadzorcę obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego.

Dokonanie takiego obwieszczenia jest niedopuszczalne, jeżeli w ciągu ostatnich 10 lat dłużnik prowadził już postępowanie o zatwierdzenie układu, w którym dokonano takiego obwieszczenia, albo jeżeli w ciągu ostatnich 10 lat umorzono postępowanie restrukturyzacyjne prowadzone wobec dłużnika (z wyjątkiem sytuacji, kiedy takie umorzenie nastąpiło za zgodą rady wierzycieli).

Obwieszczenie wprowadza odmienności w postępowaniu o zatwierdzenie układu, z których najistotniejszą zaletą jest fakt, że od dnia jego dokonania do dnia zakończenia postępowania o zatwierdzenie układu, postępowanie egzekucyjne skierowane do majątku dłużnika ulegają zawieszeniu z mocy prawa. Nie można także co do zasady wszczynać nowych postępowań skierowanych do majątku dłużnika.

Jednocześnie jednak nadzorca układu wykonuje obowiązki nadzorcy sądowego, co wiąże 
się z ograniczeniem dłużnika w zarządzie jego majątkiem (dłużnik może dokonywać wyłącznie czynności zwykłego zarządu – na czynności przekraczające zwykły zarząd wymagana jest zgoda nadzorcy układu.

Jeżeli jednakże w ciągu 4 miesięcy od dnia dokonania obwieszczenia dłużnik nie złoży do sądu wniosku o zatwierdzenie układu, skutki obwieszczenia wygasają z mocy prawa.

Należy także pamiętać o planowanych zmianach w prawie restrukturyzacyjnym – w tym w postępowaniu o zatwierdzenie układu. O zmianach tych piszemy TUTAJ.

Nasza kancelaria świadczy pomoc prawną na rzecz przedsiębiorców, zatem zachęcamy do kontaktu: Kancelaria Prawna „LEGATO”