Unijna dyrektywa Omnibus od 28 maja 2022 r. – co zmieni z perspektywy konsumentów?

Dyrektywa Omnibus, a właściwie: Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniająca dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, 2005/29/WE oraz 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta, nie obowiązuje bezpośrednio w każdym państwie członkowskim Unii Europejskiej.

Państwa Unii Europejskiej zostały zobowiązane do wdrożenia Dyrektywy Omnibus w krajowym porządku prawnym do dnia 28 maja 2022 r. W polskim parlamencie projekt ustawy już jest procedowany, jednakże nie jest jeszcze do końca pewne, czy Sejm i Senat zdążą uchwalić ustawę wdrażającą Dyrektywę Omnibus w powyższym terminie. Transpozycja Dyrektywy Omnibus miała zostać dokonana zgodnie z jej artykułem 7 do dnia 28 listopada 2021 r., natomiast od dnia 28 maja 2021 r. przepisy niezbędne do wykonania Dyrektywy Omnibus muszą być już stosowane.

Zakaz „marketingu szeptanego”

Jedną z głównych zmian wprowadzonych w następstwie transpozycji dyrektywy Omnibus powinno być zakazanie przedsiębiorcom podejmowania działań określanych potocznie „marketingiem szeptanym”, czyli:

- zamieszczania nieprawdziwych opinii konsumenckich, - zamieszczania nieprawdziwych rekomendacji konsumenckich, w tym polubień w mediach społecznościowych, - zlecenia zamieszczania opinii i rekomendacji innym osobom z myślą o promowaniu własnych produktów.

Zakazane będą również praktyki polegające na publikowaniu wyłącznie pozytywnych opinii i usuwaniu negatywnych.

Zakaz odsprzedaży biletów nabytych przez boty

Kolejną praktyką antykonsumencką, która według Dyrektywy Omnibus powinna zostać zakazana, jest odsprzedaż konsumentom biletów na imprezy kulturalne i sportowe, nabyte za pomocą oprogramowania nazywanego „botami”.

Przedsiębiorcy wykorzystują tego typu oprogramowanie, aby kupować bilety w liczbie przekraczającej limity techniczne nałożone przez pierwotnego sprzedawcę. W konsekwencji konsument zostaje niejako „zmuszony” do odkupienia biletu od dalszego sprzedawcy po wyższej cenie, stosującego powyższą nieuczciwą praktykę rynkową.

Podwójna jakość produktów

Wprawdzie wolność prowadzenia działalności gospodarczej uprawnia przedsiębiorców do wprowadzania na rynki państw członkowskich różnych towarów, w tym posiadających takie samo opakowanie i reklamowanych jako identyczne, ale różniących się pod względem składu lub właściwości. Dyrektywa Omnibus służy między innymi zwalczaniu podwójnej jakości produktów w ten sposób, że jeżeli przedsiębiorca na rynki wschodniej części Europy, chce wprowadzić produkty o gorszej jakości, niż takie same produkty wprowadzane na rynki zachodniej części Europy, to o tej różnicy w jakości musi konsumenta poinformować.

W przeciwnym razie konsument może zostać wprowadzony w błąd. Problem został dostrzeżony już w 2018 r. Wspólne Centrum Badawcze Komisji Europejskiej opracowało nową wspólną metodykę porównywania jakości produktów spożywczych w Unii Europejskiej. Wdrożenie tej metody ostatecznie zaowocowało próbą rozwiązania problemu w drodze Dyrektywy Omnibus. Problem jest rzeczywisty i sprowadza się do tego, że produkty na rynku europejskim prezentowane jako „identyczne” przez producentów, mają różną jakość mimo tej samej marki, tych samych lub podobnych opakowań. Różnice są z reguły powiązane z miejscem produkcji i rynkiem docelowym.

Głównym celem przyświecającym transpozycji Dyrektywy Omnibus do porządków krajowych państw członkowskich Unii Europejskiej jest wzmocnienie pozycji konsumentów i ochrony praw konsumentów.

1. Komunikat prasowy IP/18/4122: Podwójna jakość żywności: Komisja Europejska publikuje wspólną metodykę badań. Dostęp online na dzień 05 maja 2022 r.: https://bg.uek.krakow.pl/biblioteka/cde/index.php/pl/podwojna-jakosc-zywnosci-komisja-europejska-publikuje-wspolna-metodyke-badan/.