Jaką spółkę wybrać dla startupu? Sprawdź w tabeli

Przedsiębiorcy rozpoczynający wspólnie prowadzenie działalności w szczególności jako start-up zazwyczaj są pełni innowacyjnych pomysłów. Zanim jednak wdrożą je w życie muszą wybrać w jakiej formie będą prowadzili działalność. Świadomy wybór na początku jest istotny ponieważ późniejsza zmiana nie jest prosta.

Rodzaje spółek dla start-upów

Prowadzenie działalności gospodarczej przy udziale więcej niż jednego przedsiębiorcy możliwe jest co do zasady w formie spółki. W polskim prawie handlowym wyróżniamy spółki kapitałowe i spółki osobowe.

Ważne! w myśl prawa spółka cywilna nie jest spółką prawa handlowego. W największym uproszczeniu można powiedzieć że spółka cywilna jest to rodzaj umowy pomiędzy dwoma przedsiębiorcami regulowanej przez postanowienia kodeksu cywilnego.

Wspólnym mianownikiem spółek osobowych jest osobista więź wspólnika ze spółką. Oznacza to że co do zasady wspólnicy prowadzą sprawy spółki ale także że ponoszą osobistą odpowiedzialność za jej zobowiązania. Szczegółowe zasady prowadzenia działalności (takie jak reguły odpowiedzialności czy zasady reprezentacji) w przypadku spółek osobowych mogą się różnić między tymi spółkami. Do spółek osobowych należą:

• Spółka jawna
• Spółka partnerska
• Spółka komandytowa
• Spółka komandytowo-akcyjna

W spółkach kapitałowych natomiast istotą jest kapitałowe powiązanie wspólników ze spółką. O statusie akcjonariusza czy wspólnika świadczy bowiem posiadana odpowiednio: akcja lub udział. Wspólnicy w spółkach kapitałowych co do zasady nie ponoszą odpowiedzialności swoim majątkiem osobistym za zobowiązania spółek zatem w razie niepowodzenia ewentualna niewypłacalność spółki nie musi być powiązana z problemami finansowymi wspólników. Zasadą jest także że wspólnicy w spółkach kapitałowych nie prowadzą sprawy spółki (jest to powierzone najczęściej zarządowi) aczkolwiek nie ma przeciwwskazań aby wspólnicy w spółkach kapitałowych wchodzili w skład zarządu.

Co daje startupowi Prosta Spółka Akcyjna?

Prosta Spółka Akcyjna z uwagi na jej założenia tj. przede wszystkim fakt że została stworzona z myślą o startupach zdaje się być pierwszym naturalnym wyborem dla startupu. Jej przeznaczenie wynika m.in. z dokumentów procesu legislacyjnego Wybór ten zdaje się zasadny także mając także na uwadze jej zalety do których należą m.in.:

• Niski kapitał wymagany do założenia PSA (już od 1zł)
• Wkładem na pokrycie kapitału może być świadczenie pracy czy usług na rzecz spółki
• Uproszczenia w bieżącej działalności (np. możliwość powołania rady dyrektorów w miejsce zarządu i rady nadzorczej)
• Możliwość utworzenia spółki bez wychodzenia z domu internetowo
• Ograniczona odpowiedzialność osób decyzyjnych za zobowiązania spółki (zbliżona do zasad w spółce z o.o.)
• Możliwości w zakresie pozyskiwania nowego kapitału (poprzez emisję nowych akcji)
• W razie niepowodzenia- uproszczona możliwość wykreślenia PSA z KRS.

Prosta Spółka Akcyjna co do zasady nie ma wielu wad. Z pewnością jedną z nich jest względna nowość regulacji dot. PSA w kodeksie spółek handlowych przez co z uwagi na brak orzecznictwa i ugruntowanej praktyki sądów rejestrowych w zakresie tego rodzaju podmiotów mogą pojawiać się wątpliwości i rozbieżności natury prawnej. Ponadto rozwiązania które miały zwiększyć elastyczność PSA (takie jak brak wymaganej stałej wysokości kapitału akcyjnego czy możliwość szybkiego wykreślenia spółki z rejestru) na gruncie praktycznym mogą budzić obawy inwestorów i niechęć inwestowania w te formy przez inwestorów.

Z powyższej ogólnej analizy wynika że prosta spółka akcyjna ma więcej wad niż zalet. Zdaje się że po ugruntowaniu tej formy prowadzenia działalności w praktyce rynkowej będzie to bardzo atrakcyjny rodzaj spółki dla startupów.

Jaki startup powinien pomyśleć o spółce z o.o.?

Spółka z o.o. jako jedna z najbardziej popularnych form prowadzonej działalności w obrocie prawnym może także zdawać się rozsądnym wyborem dla startupu. Niewątpliwie spółka z o.o. ma zalety do których należy m.in. możliwość założenia tej spółki bez wychodzenia z domu uproszczenia w bieżącej działalności (m.in. rada nadzorcza musi być powołana tylko w określonych przypadkach podobnie sprawozdanie finansowe nie musi podlegać badaniu biegłego rewidenta). Do założenia sp. z o.o. nie jest konieczny wysoki kapitał- minimalna jego wysokość wynosi już 5000 zł. Ponadto zarząd co do zasady ponosi odpowiedzialność za długi spółki ale może się od tej działalności uwolnić poprzez wykazanie przesłanek określonych w art. 299 ksh.

Do wad spółki z o.o. można zaliczyć przede wszystkim podwójne opodatkowanie (zarówno na poziomie spółki (CIT) jak i na poziomie wspólników (PIT) odpowiedzialność członka zarządu (który w razie przeoczenia terminu do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości może odpowiadać całym majątkiem za jej zobowiązania. Pozyskiwanie nowego kapitału nie jest uproszczone gdyż musi odbywać się najczęściej w procedurze podwyższania kapitału zakładowego związanej z utworzeniem nowych udziałów. Ponadto do założenia spółki z o.o. wymagany jest kapitał w wysokości tylko 5000 zł ale musi być pokryty w formie gotówkowej albo aportem a w przypadku niepowodzenia konieczne jest przeprowadzenie czasochłonnej i kosztownej likwidacji.

Spółka z o.o. jest ugruntowaną formą prowadzenia działalności zatem powinny o niej pomyśleć startupy w których skład wchodzą przede wszystkim osoby które dobrze znają specyfikę prowadzenia działalności w tej formie- może ona być „pewna” nie tylko dla inwestorów ale także dla kontrahentów i osób kierujących startupem.

Kiedy warto założyć standardową spółkę akcyjną?

Spółka akcyjna może mieć kilka zalet dla start-upów. Przede wszystkim należy do nich możliwość pozyskiwania nowego kapitału poprzez emisję nowych serii akcji. Pozwala to na preferencyjne zwiększanie skali prowadzonej działalności. Ponadto nie można zapominać że zarówno odpowiedzialność akcjonariuszy jak i zarządu nie powinna budzić żadnych obaw- akcjonariusze co do zasady nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania spółki a zarząd ponosi odpowiedzialność wyłącznie o charakterze odszkodowawczym.

Zdaje się jednak że pomimo kilku zalet określonych powyżej standardowa spółka akcyjna może jednak przynosić więcej wad niż korzyści dla start-upu. Przede wszystkim główną wadą spółki akcyjnej jako formy prowadzenia działalności dla startupu jest względnie dość wysoka wartość minimalnego kapitału który jest wymagany do założenia spółki akcyjnej. Ponadto spółka akcyjna może nie być także dobrym wyborem dla startupu z uwagi na niektóre obowiązki w toku bieżącej działalności do których można zaliczyć m.in. obowiązek corocznego badania sprawozdania finansowego przez biegłego rewidenta. Na końcu należy wskazać także że w razie niepowodzenia przedsięwzięcia które podejmuje start-up konieczne jest przeprowadzenie sformalizowanej likwidacji podobnie jak w przypadku spółki z o.o.

Spółka akcyjna będzie dobrym wyborem dla startupów które od razu zamierzają rozpocząć działalność w dużej skali mają kapitał i odpowiednie zaplecze administracyjne do prowadzenia tej formy.

Podsumowanie

Wybór formy prawnej prowadzonej działalności jest bardzo istotny w szczególności uwzględniając charakterystykę start-upów. Do niedawna nie było rozwiązań prawnych dedykowanych dla start-upów aczkolwiek w ostatnim czasie utworzono dla nich nową możliwą formę prawną funkcjonowania na rynku: Prostą Spółkę Akcyjną. Jest to co do zasady korzystna forma dla start-upu która w ocenie autora powinna zostać rozważona w pierwszej kolejności.