Nowe Rozporządzenie GPSR: Jak Przedsiębiorcy Powinni Przygotować Się do Zmian?

Rozporządzenie o Ogólnym Bezpieczeństwie Produktów (GPSR), które wchodzi w życie 13 grudnia 2024 roku, stanowi przełomowe uaktualnienie unijnych przepisów dotyczących bezpieczeństwa produktów konsumpcyjnych. W założeniu GPSR ma zwiększyć ochronę konsumentów i zapewnić im bezpieczne produkty, które są odpowiednio monitorowane, śledzone oraz zgodne z przepisami na każdym etapie łańcucha dostaw. W artykule przedstawiamy kluczowe założenia rozporządzenia, wyzwania, które czekają przedsiębiorców, a także wskazówki, jak dostosować działalność do nowych regulacji.

Cele Rozporządzenia GPSR

Rozporządzenie GPSR zostało zaprojektowane, aby sprostać współczesnym wyzwaniom rynku wewnętrznego i ochrony konsumentów. Jego podstawowe cele to:

• Zapewnienie konsumentom wyższego poziomu ochrony – zwiększenie bezpieczeństwa produktów ma ograniczyć ryzyko związane z użytkowaniem niebezpiecznych wyrobów, zwłaszcza tych importowanych z rynków zewnętrznych.

• Usunięcie luk regulacyjnych – GPSR ma wprowadzić tzw. "sieć bezpieczeństwa" dla produktów, które nie są objęte innymi przepisami unijnymi.

• Ułatwienie działania organom nadzoru – jednolite zasady mają zwiększyć efektywność organów nadzoru rynku w całej UE, co przyczyni się do szybszego identyfikowania i eliminowania produktów stwarzających zagrożenie.

Zastępując dotychczasową Dyrektywę 2001/95/WE o ogólnym bezpieczeństwie produktów, GPSR odpowiada także na potrzeby cyfrowego świata i handlu online, które w ostatnich latach rozwinęły się na skalę międzynarodową.

Kogo Dotyczy Rozporządzenie GPSR?

Nowe przepisy obejmują wszystkie produkty konsumpcyjne oferowane na rynku UE, zarówno nowe, jak i używane, naprawione czy odnowione. Rozporządzenie dotyczy zatem nie tylko producentów i importerów, lecz także sprzedawców detalicznych, a w szczególności platform e-commerce, które będą musiały spełnić dodatkowe wymagania. Wyjątkiem są produkty, które regulują odrębne przepisy unijne, takie jak leki, żywność czy środki ochrony roślin. Obejmuje natomiast szerokie spektrum wyrobów oferowanych konsumentom, co oznacza, że nowe przepisy będą miały duży wpływ na różnorodne branże.

Kluczowe Obowiązki dla Przedsiębiorców

Nowe przepisy GPSR nakładają na przedsiębiorców rozbudowany zestaw obowiązków. Przedsiębiorcy muszą liczyć się z zaostrzeniem przepisów w kilku kluczowych obszarach:

1. Identyfikowalność i Informacja o Pochodzeniu Produktu

   Podstawą nowych przepisów jest obowiązek zapewnienia pełnej identyfikowalności produktu. W praktyce oznacza to konieczność informowania konsumentów o producencie lub importerze danego produktu, w tym poprzez podanie:

   • nazwy i adresu producenta,
   • kraju siedziby,
   • numerów identyfikacyjnych, takich jak GTIN (EAN) czy kod producenta.

   Wspomniane dane staną się obowiązkowe od 13 grudnia 2024 roku. Jest to szczególnie istotne dla platform e-commerce, które będą musiały wprowadzić dodatkowe pola informacyjne w systemach sprzedażowych i weryfikować, czy wszystkie produkty spełniają wymogi identyfikacyjne. Brak pełnych danych uniemożliwi edycję, wznowienie oraz dodanie nowej oferty.

2. Bezpieczeństwo Produktu i Ocena Ryzyka

   Rozporządzenie GPSR obliguje przedsiębiorców do stosowania bardziej rygorystycznych zasad oceny ryzyka i bezpieczeństwa produktów, które muszą odpowiadać ogólnym wymaganiom bezpieczeństwa. Zgodnie z GPSR:

   • Producenci muszą przeprowadzać ocenę ryzyka, uwzględniającą właściwości produktu, możliwość jego użytkowania przez dzieci oraz potencjalne ryzyko wynikające z używania technologii.
   • Każdy produkt musi posiadać czytelne i zrozumiałe dla konsumentów instrukcje oraz ostrzeżenia w języku kraju, w którym jest oferowany.

   Przedsiębiorcy będą musieli dokładnie analizować swoje produkty pod kątem bezpieczeństwa i ewentualnych zagrożeń, zanim trafią one na rynek, a także zapewnić, że wszystkie informacje są zgodne z lokalnymi wymogami językowymi.

3. Zgłaszanie Wypadków i Nadzór Rynku

   Przepisy GPSR zobowiązują przedsiębiorców do niezwłocznego zgłaszania organom nadzoru wszelkich wypadków i incydentów związanych z użytkowaniem produktu. Rozporządzenie nakłada także obowiązek przechowywania dokumentacji pozwalającej na analizę bezpieczeństwa produktów, a także prowadzenia bieżącej współpracy z organami nadzoru w zakresie wykrywania i eliminacji produktów niebezpiecznych z rynku.

4. Wycofywanie Produktów z Rynku

   Nowe przepisy jasno precyzują zasady dotyczące wycofywania niebezpiecznych produktów z rynku. Przedsiębiorcy będą zobowiązani do niezwłocznego wycofania z rynku towarów, które nie spełniają wymagań bezpieczeństwa oraz do powiadamiania o tym fakcie konsumentów. GPSR nakłada także obowiązek stosowania standaryzowanego szablonu powiadomień, które informują klientów o wycofaniu produktu, jego możliwym wpływie na zdrowie i bezpieczeństwo oraz prawie do zadośćuczynienia.

Kary za Nieprzestrzeganie Przepisów

Jednym z elementów wzmacniających GPSR są wysokie kary za brak zgodności z przepisami. Zgodnie z projektem ustawy, kara pieniężna za nieprzestrzeganie przepisów GPSR może wynieść do 1 000 000 złotych. Wprowadzenie surowych sankcji ma na celu zniechęcenie przedsiębiorców do ignorowania przepisów oraz promowanie odpowiedzialności za bezpieczeństwo oferowanych produktów. Sankcje będą stosowane zarówno wobec podmiotów ignorujących obowiązki dotyczące identyfikowalności i informacyjnych, jak i tych, które nie zgłaszają wypadków związanych z użytkowaniem produktów.

Jak Przygotować Się na Nowe Przepisy?

Przedsiębiorcy działający na rynku unijnym muszą odpowiednio wcześnie przygotować się do spełnienia wymogów GPSR. Kluczowe kroki, jakie należy podjąć, to:

• Dostosowanie systemów IT i platform sprzedażowych – wymogi identyfikacyjne będą wymagać modyfikacji systemów sprzedażowych, zwłaszcza na platformach e-commerce, które muszą zintegrować dodatkowe pola informacyjne.
• Szkolenie personelu – przedsiębiorstwa powinny przeprowadzić szkolenia wewnętrzne, aby każdy pracownik miał pełną wiedzę o nowych regulacjach i mógł efektywnie uczestniczyć w zapewnieniu zgodności produktów z GPSR.
• Weryfikacja produktów i ocena ryzyka – przedsiębiorcy powinni przeprowadzić ocenę ryzyka wszystkich produktów, biorąc pod uwagę ich potencjalne zagrożenia dla zdrowia i bezpieczeństwa konsumentów. Pomocne może być także wprowadzenie procedur wewnętrznych, które pozwolą na regularną weryfikację produktów pod kątem zgodności z przepisami.
• Współpraca z ekspertami i kancelariami prawnymi – wprowadzenie nowych przepisów to moment, w którym warto skorzystać z usług specjalistów ds. prawa e-commerce i bezpieczeństwa produktów, którzy pomogą przeanalizować zgodność działań firmy z wymogami GPSR oraz przygotować odpowiednią dokumentację.
• Wprowadzenie procesów wycofywania produktów – przedsiębiorcy powinni opracować plany na wypadek konieczności wycofania produktów z rynku, uwzględniając procedury informowania konsumentów, organizacji zwrotów oraz sposobów zadośćuczynienia.

Podsumowanie

Wprowadzenie rozporządzenia GPSR stanowi ważny krok w kierunku zwiększenia bezpieczeństwa produktów konsumpcyjnych na rynku UE. Nowe przepisy nakładają na przedsiębiorców szereg obowiązków, mających na celu zwiększenie ochrony konsumentów oraz skuteczności nadzoru rynku. Dostosowanie działalności do wymogów GPSR wymaga czasu, odpowiedniego zaplanowania oraz zaangażowania zarówno po stronie przedsiębiorców, jak i dostawców technologii, którzy wspomagają obsługę rynku e-commerce.