Dyrektywa „Drugiej szansy” czyli najważniejsze zmiany w prawie upadłościowym i restrukturyzacyjnym – cz. 2 – lista zmian

W cz. 1 artykułu: „Dyrektywa „Drugiej szansy” czyli najważniejsze zmiany w prawie upadłościowym i restrukturyzacyjnym” (do zapoznania się TUTAJ) wyjaśniliśmy zakres i cel Dyrektywy oraz w skrócie zebraliśmy najważniejsze zmiany jakie zostaną wprowadzone do Prawa restrukturyzacyjnego i Prawa upadłościowego w związku z implementacją Dyrektywy „Drugiej szansy”.

Obiecaliśmy także naszym dociekliwym czytelnikom zamieścić listę konkretnych zmian w Prawie restrukturyzacyjnym, co niniejszym czynimy.

Uszczegóławiając – w Projekcie w odniesieniu do Prawa restrukturyzacyjnego przewidziano m. in. następujące zmiany:

KONSTRUKCJA POSTĘPOWAŃ:



• wyraźne rozróżnienie pomiędzy restrukturyzacją zapobiegawczą (należą do niej: postępowanie o zatwierdzenie układu, przyspieszone postępowanie układowe, postępowanie układowe) oraz restrukturyzacją sanacyjną (należy do niej wyłącznie postępowanie sanacyjne) – zmiana powoduje, że postępowanie sanacyjne pozostaje poza zakresem zastosowania Dyrektywy;


• możliwość prowadzenia postępowania sanacyjnego wyłącznie wobec dłużnika niewypłacalnego (dotychczas wystarczające było stwierdzenie, że dłużnik jest zagrożony niewypłacalnością);

DODATKOWE DOKUMENTY:




• dodatkowe elementy planu restrukturyzacyjnego – m. in.: zestawienia aktywów 
(ze wskazaniem ich wartości) i pasywów dłużnika, sytuacji ekonomicznej dłużnika i jego pracowników, informacji o wierzycielach, którzy będą objęci układem wraz z wysokością ich wierzytelności 
i wskazaniem grup, do których należą, informacji o wspólnikach (akcjonariuszach) dłużnika i o przysługujących im udziałach (akcjach), informacji czy dłużnik jest mikroprzedsiębiorcą (w takim przypadku plan restrukturyzacyjny nie będzie musiał zawierać niektórych z dotychczasowych elementów – m. in. informacji o zdolnościach produkcyjnych przedsiębiorstwa dłużnika czy opisu metod i źródeł finansowania), małym czy średnim przedsiębiorcą; dla ułatwienia: Minister Sprawiedliwości obowiązany będzie udostępnić wzór planu restrukturyzacyjnego w Biuletynie Informacji Publicznej, dostosowany do potrzeb małych i średnich przedsiębiorców, zawierający wskazówki dotyczące jego prawidłowego sporządzenia.



• obowiązek sporządzenia przez nadzorców lub zarządców testu zaspokojenia (obowiązek ten nie dotyczy dłużnika będącego mikroprzedsiębiorcą), który zawierać będzie m. in.: wycenę wartości przedsiębiorstwa dłużnika przy założeniu realizacji planu restrukturyzacyjnego i kontynuacji działalności gospodarczej, wartości majątku dłużnika przy założeniu jego upadłości i sprzedaży jego przedsiębiorstwa w całości (lub w poszczególnych częściach), informację o przewidywanym stopniu zaspokojenia wierzycieli, których wierzytelności są objęte układem w postępowaniu upadłościowym wraz z informacją o przewidywanym czasie trwania, wysokością kosztów takiego postępowania i kategoriach, w których byliby zaspokajani wierzyciele w postępowaniu upadłościowym, a także ocenę, czy wierzytelności objęte układem byłyby zaspokojone w większym stopniu w przypadku zawarcia i wykonania układu czy w postępowaniu upadłościowym;

OBJĘCIE UKŁADEM WIERZYTELNOŚCI ZABEZPIECZONYCH RZECZOWO:




• objęcie układem z mocy prawa także wierzytelności zabezpieczonych rzeczowo 
(tj. hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską) oraz zabezpieczonych przewłaszczeniem na zabezpieczenie bez konieczności uzyskiwania zgody wierzyciela na objęcie układem (suma takich wierzytelności wskazywana w spisie wierzytelności odpowiadać będzie wartości przedmiotu zabezpieczenia);



• wprowadzenie obowiązku złożenia takich propozycji układowych, które przewidywać będą stopień zaspokojenia wierzycieli, których wierzytelność zabezpieczona jest rzeczowo lub poprzez przewłaszczenie na zabezpieczenie w sposób nie mniej korzystny niż w przypadku prowadzenia postępowania upadłościowego (chyba, że wierzyciel wyrazi zgodę a warunki mniej korzystne);



• wprowadzenie możliwości wysunięcia propozycji układowych przewidujących, że likwidacja składników majątku dłużnika dokonana w wykonaniu układu wywoływać będzie skutki jak sprzedaż dokonana przez syndyka w postępowaniu upadłościowym – za zgodą m. in. tych wierzycieli, którym przysługują wierzytelności zabezpieczone rzeczowo (w takim przypadku nadzorca układu ustala i wykonuje zgodnie z przepisami Prawa upadłościowego odrębny plan podziału sum uzyskanych z likwidacji majątku obciążonego wskazanymi powyżej zabezpieczeniami rzeczowymi);

GRUPY WIERZYCIELI I GŁOSOWANIE NAD UKŁADEM:



• wprowadzenie możliwości podziału wierzycieli na grupy obejmujące poszczególne kategorie interesów – w oparciu o obiektywne, jednoznaczne i uzasadnione ekonomicznie lub prawnie kryteria – oraz wprowadzenie obligatoryjnego podziału określonych kategorii wierzycieli (m. in. wierzycieli, którym przysługują wierzytelności z tytułu stosunku pracy (o ile wyrazili zgodę na objęcie ich układem), 
z umów o dostarczenie produktów z własnego gospodarstwa rolnego, czy których wierzytelności są zabezpieczone rzeczowo oraz przewłaszczeniem na zabezpieczenie) na grupy obejmujące poszczególne kategorie interesów;



• wprowadzenie możliwości przyjęcia układu, w sytuacji w której nie uzyskał on większości w niektórych grupach wierzycieli o ile:



1. większość grup wierzycieli głosowała za układem (w tym co najmniej jedna grupa wierzycieli, którym przysługują drobne wierzytelności lub wierzytelności uprzywilejowane, takie jak wierzytelności wynikające z podatków i danin publicznych oraz składek na ubezpieczenie społeczne) a w przypadku niespełnienia tego warunku – za przyjęciem układu głosowała grupa lub grupy wierzycieli stanowiące co najmniej ½ grup należących do tych kategorii wierzycieli, które w przypadku przeprowadzenia postępowania upadłościowego otrzymałyby jakiekolwiek zaspokojenie, przy zastosowaniu wyceny zakładającej kontynuację działalności przedsiębiorstwa dłużnika;



2. sprzeciwiająca się układowi grupa wierzycieli uzyska w drodze układu co najmniej ten sam stopień zaspokojenia, jak każda inna grupa wierzycieli o takim stopniu uprzywilejowania w postępowaniu upadłościowym oraz wyższy stopień zaspokojenia niż jakakolwiek inna grupa o niższym stopniu uprzywilejowania w postępowaniu upadłościowym;



3. dotychczasowi wspólnicy lub akcjonariusze nie uzyskają w wyniku przyjęcia układu korzyści przekraczającej wartość wniesionych przez siebie środków, w ramach realizacji planu restrukturyzacyjnego (chyba że: układ przewiduje pełne zaspokojenie wierzycieli, wartość środków wniesionych przez wspólników, udziałowców lub akcjonariuszy jest większa od wartości zmniejszenia wysokości wierzytelności przewidzianej w układzie dla wierzycieli głosujących przeciwko układowi lub wspólnikami dłużnika są wyłącznie osoby fizyczne);

OCHRONA PRZED POSTĘPOWANIEM EGZEKUCYJNYM

• zawieszenie z dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego z mocy prawa postępowań egzekucyjnych wobec dłużnika wszczętych przed dniem otwarcia – na okres 4 miesięcy 
(a w postępowaniu sanacyjnym na okres 12 miesięcy) od dnia otwarcia oraz niedopuszczalność skierowania egzekucji do majątku dłużnika w tym okresie (z wyjątkiem egzekucji niektórych należności – m. in.: należności ze stosunku pracy czy świadczeń alimentacyjnych) – przy czym na wniosek dłużnika zawarty we wniosku o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego zawieszenie postępowań egzekucyjnych oraz niemożność kierowania egzekucji wskazanych powyżej powstaje z dniem obwieszczenia zarządzenia o wpisaniu do repertorium wniosku restrukturyzacyjnego (od tego momentu liczony jest także okres trwania tego zawieszenia lub niemożności kierowania egzekucji);



• wprowadzenie możliwości zawieszenia postępowania restrukturyzacyjnego lub zakazania kierowania egzekucji do majątku dłużnika na wniosek dłużnika, nadzorcy sądowego lub zarządcy w przypadku uprawdopodobnienia, że w postępowaniu zostanie zawarty układ także na czas dłuższy niż wskazane powyżej 4 miesiące (maksymalnie jednak na 12 miesięcy – przy czym ograniczenie to nie dotyczy postępowania sanacyjnego) – pod warunkiem, że nie będzie to skutkowało pokrzywdzeniem wierzycieli;




• wprowadzenie możliwości uchylenia na wniosek dłużnika, nadzorcy sądowego lub zarządcy przez sędziego-komisarza zajęcia dokonanego przed dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego, jeżeli jest to konieczne do dalszego prowadzenia przedsiębiorstwa przez dłużnika (z wyjątkiem egzekucji niektórych należności – m. in.: należności ze stosunku pracy czy świadczeń alimentacyjnych)

c
• zawieszenie z mocy prawa postępowań egzekucyjnych dotyczących wierzytelności objętych układem oraz niedopuszczalność skierowania egzekucji do majątku dłużnika w odniesieniu do wierzytelności objętych układem (od dnia przyjęcia układu lub od dnia wydania przez sąd postanowienia o stwierdzeniu przyjęcia układu do dnia zakończenia lub umorzenia postępowania restrukturyzacyjnego) – przy czym w przypadku rażącego pokrzywdzenia wierzyciela sędzia-komisarz może uchylić zawieszenie takiego postępowania lub zezwolić na skierowanie egzekucji;

ZMIANY W POSTĘPOWANIU O ZATWIERDZENIE UKŁADU:




• wydłużenie okresu, w którym powinien przypaść dzień układowy – z 3 miesięcy na 4 miesiące (dzień układowy powinien zatem przypaść nie wcześniej niż 4 miesiące i nie później niż dzień przed dniem złożenia wniosku o zatwierdzenie układu) – w związku z powyższym wydłużeniu uległ także okres, w którym głos wierzyciela zachowuje ważność (4 miesiące od jego oddania);




• od dnia wydania postanowienia w przedmiocie zatwierdzenia układu do dnia jego uprawomocnienia (lub od dnia dokonania obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego do dnia prawomocnego umorzenia postępowania w przedmiocie rozpoznania wniosku o zatwierdzenie układu albo zakończenia postępowania o zatwierdzenie układu) zawieszeniu ulegają z mocy prawa postępowania egzekucyjne wobec dłużnika wszczęte przed dniem zatwierdzenia układu i niedopuszczalne staje się kierowanie egzekucji do majątku dłużnika w tym okresie (z wyjątkiem egzekucji niektórych należności – m. in.: należności ze stosunku pracy czy świadczeń alimentacyjnych), przy czym termin ten może być wydłużony maksymalnie na okres 12 miesięcy – pod warunkiem, że nie będzie to skutkowało pokrzywdzeniem wierzycieli;



• postępowanie o zatwierdzenie układu umarza się z mocy prawa z dniem złożenia przez dłużnika oświadczenia o rezygnacji z dalszego jego prowadzenia (oświadczenie można złożyć do momentu złożenia do sadu wniosku o zatwierdzenie układu) albo z upływem 4 miesięcy od dnia układowego, jeżeli do tego czasu nie wpłynie do sądu wniosek o zatwierdzenie układu;




• obowiązek zwolnienia nadzorcy układu wybranego przez dłużnika z funkcji i powołanie nowego przez sąd – na wniosek wierzycieli mających łącznie powyżej 50% sumy wierzytelności.

POZOSTAŁE ZMIANY:




• wprowadzenie kryterium ochrony najlepszych interesów wierzycieli jako podstawy zarzutu przeciwko zatwierdzeniu układu rozumianego jako wskazanie, że wskutek układu wierzyciel znajduje się w gorszej sytuacji, niż w przypadku przeprowadzenia postępowania upadłościowego lub zakończenia postępowania restrukturyzacyjnego bez układu – w przypadku zasadności takiego zarzutu sąd obligatoryjnie odmawia zatwierdzenia układu, sąd może także zobowiązać nadzorcę lub zarządcę do przedłożenia weryfikacji testu zaspokojenia na podstawie opinii sporządzonej przez podmiot wskazany przez sąd;




• możliwość dokonywania przez sąd zmian w układzie, o ile nie naruszają one istotnych postanowień układu, a doprowadzą do zatwierdzenia ich przez sąd;



• udzielanie pomocy dłużnikowi przez nadzorcę lub zarządcę w negocjacjach z wierzycielami w przedmiocie zawarcia układu (z możliwością zwrócenia się o pomoc mediatora za zgodą dłużnika)

Jak zapowiadaliśmy już w poprzedniej części artykułu, zmian w Prawie restrukturyzacyjnym będzie naprawdę dużo. Zmiany te staraliśmy się ująć jak najbardziej syntetycznie, aby zapewnić naszym czytelnikom strawną, ale jednocześnie konkretną dawkę wiedzy o planowanych w związku z Dyrektywą „Drugiej szansy” zmianach w prawie.